Türkiye'deki Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümleri ve Akreditasyon Hazırlık Düzeyleri = Management Information Systems Departments in Türkiye and Accreditation Readiness Levels

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı Türkiye'deki Yönetim Bilişim Sistemleri (YBS) lisans programlarının ABET akreditasyon kriterleri çerçevesinde mevcut durumlarını değerlendirerek akreditasyon sürecine katkıları büyük önem arz eden öğretim elemanlarının farkındalığını, algılarını ve bilgi düzeylerini tespit etmektir. Çalışma bu amaçlar doğrultusunda beş bölüm olarak tasarlanmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde yükseköğretimde kalite ve akreditasyon kavramları tartışılmış, uluslararası alanda önemli birlikler incelenmiştir. Türk yükseköğretiminde kalite ve akreditasyon çalışmaları incelenerek, bir disiplin olarak YBS'nin ortaya çıkışı ve ABET akreditasyon kuruluşunun YBS programları için önemi tartışılmıştır. İkinci bölümde lisans programlarının mevcut durumlarını değerlendirmek amacıyla, Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi, Yükseköğretim Akademik arama sistemi ve üniversite web siteleri incelenerek veriler toplanmış ve ABET kriterleri doğrultusunda analizler gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın üçüncü bölümünde, araştırma probleminin daha iyi anlaşılmasını sağlamak amacıyla seçilen karma araştırma yaklaşımı sunulmuş, sıralı keşfedici tasarım doğrultusunda önce nitel ardından nicel yöntem adımları izlenmiştir. Araştırmanın dördüncü bölümünde, amaçlı örneklem yöntemi ile belirlenen 11 öğretim elemanı ile gerçekleştirilen derinlemesine görüşme bulgularına yer verilmiştir. Öncelikle her öğretim elemanı ile yapılan görüşmeler bütüncül ele alınmış, ardından karşılaştırmalar sunulmuştur. MAXQDA programı ile analiz edilen görüşme verileri, 5 kategori halinde incelenmiştir. Araştırmanın beşinci bölümünde, durum çalışmasından çıkan sonuçlar dikkate alınarak, ilgili literatür temelinde ve ABET akreditasyon kriterleri doğrultusunda hazırlanmış ankete ilişkin sonuçlar sunulmuştur. Anketin uygulandığı tarihte YBS bölümünde görev yapan 535 öğretim elemanından 199'u akreditasyona ilişkin algı ve bakış açısının ölçüldüğü birinci bölümü eksiksiz yanıtlamıştır. Verilerin analizinde, tanımlayıcı istatistiksel yöntemler ve karşılaştırma analizleri kullanılmıştır. Araştırma bulguları, öğretim elemanlarının akreditasyonla birlikte standartlara uyum sağlanacağı ve kaliteli bir eğitim elde edileceği yönünde algıları olduğunu göstermektedir. Akreditasyonun önce çıkan faydaları, kaliteyi artırma, standartları sağlama, tanınırlık sağlama, iyileştirme sağlama ve iş birliği ağı oluşturması şeklinde görülmektedir. Akreditasyonun önündeki engellerin başlıcaları bütçe ve kaynak yetersizliği olarak değerlendirilmiştir. Türk yükseköğretim sisteminin akreditasyon kriterlerine uygunluğuna ilişkin yapılan değerlendirmede öne çıkan eleştiri kapasite problemlerinin olması şeklindedir. Akreditasyon kuruluşlarının bilinirliğine yönelik yapılan analizlerde, öğretim elemanlarının uluslararası akreditasyon kuruluşlarının üyelik ve akredite olma süreci ile akredite olma şart ve kriterleri hakkında bilgi düzeylerinin düşük olduğu görülmüştür. Öğretim elemanlarının algı ve bakış açısının, cinsiyet, akreditasyon sürecinde görev alma, kurum türü, ünvan, akademik çalışma süresi, bölüm geçmişi, bağlı bulunulan birim ve bağlı bulunulan bölüm, birim ya da kurumun akreditasyon durumuna göre değişiklik gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.

The primary aim of this study is to evaluate the current state of undergraduate Management Information Systems (MIS) programs in Türkiye within the framework of ABET accreditation criteria and to determine the awareness, perceptions, and knowledge levels of faculty members whose contributions are of critical importance to the accreditation process. The study is structured into five sections in line with these objectives. The first section addresses the concepts of quality and accreditation in higher education, and significant international associations focused on quality assurance are examined. The quality and accreditation efforts in Turkish higher education are reviewed, and the emergence of MIS as a discipline and the significance of ABET accreditation for MIS programs are discussed. The second section evaluates the current state of undergraduate programs by collecting data from the Higher Education Information Management System, the Council of Higher Education Academic search system, and university websites. These data were analyzed following ABET criteria. The third section introduces the mixed research approach adopted to understand the research problem better. Following a sequential exploratory design, qualitative methods were initially applied, followed by quantitative methods. The fourth section presents findings from in-depth interviews with 11 faculty members, selected through purposive sampling. Each interview was first analyzed holistically, and comparative insights were subsequently provided. The interview data were analyzed using the MAXQDA software and categorized into five categories. In the fifth section of the study, along with the case study findings, the survey results prepared based on the relevant literature, including ABET accreditation criteria, are presented. During the survey implementation, 199 out of 535 faculty members working in MIS departments responded entirely to the first section, which measured perceptions and perspectives toward accreditation. Descriptive statistical methods and comparative analyses were employed in the data analysis. The findings indicate that faculty members perceive accreditation as a mechanism to ensure compliance with standards and deliver quality education. The primary benefits of accreditation were enhanced quality, providing standards, achieving recognition, continuous improvement, and developing a collaboration network. The primary barriers to accreditation were evaluated as budgetary and resource constraints. Regarding aligning the Turkish higher education system with accreditation criteria, capacity issues were highlighted as a significant challenge. Analyses of the knowledge about accreditation agencies revealed that faculty members have limited knowledge about the membership, processes, conditions, and criteria of international accreditation agencies. The study also found that faculty members' perceptions and perspectives toward accreditation varied based on gender, involvement in the accreditation process, institution type, academic title, academic seniority, departmental background, and the accreditation status of their affiliated department, faculty, or institution.