Politik birlik krizi çerçevesinde yeni Irak Anayasası = The new Iraqi Constitution in the context of the political unity crisis

Abstract

Irak, Irak Federal Cumhuriyeti Anayasası'nın 2005 yılındaki ilanından itibaren ulusal birliğini inşa etmek ve çeşitli oluşumları ortak bir Irak ulusal kimlik şemsiyesi altında bir araya getirmek konusunda bir çok engelle karşı karşıya kalmıştır. Ulusal birliğin inşa edilememesinde ve Irak toplumunun Amerikan işgalinden sonra politik birliğini sağlayamamasında işgalin yıkıcı etkilerinin yanı sıra, işgal sonrası ilan edilen Irak Federal Cumhuriyeti Anayasası'nın getirdiği engelleyici koşulların da etkisi olduğu bilinmektedir. Bu çalışmada, 2003 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin Irak'ı işgal etmesinden sonra kabul edilen 2005 Irak Federal Cumhuriyeti Anayasası ile oluşan ulusal kimlik krizi ve politik birliği engelleyen unsurlar, anayasa öncesinde ve sonrasında Irak Milli Birliği'nin oluşmasındaki temel engeller incelenip analiz edilmektedir. Bu çalışma, 2005 Irak Anayasası'nın politik birlik üzerindeki etkilerini analiz etmektedir. Anayasanın yan kimlikleri nasıl güçlendirdiği ve ulusal kimliği nasıl zayıflattığı incelenmektedir. Ayrıca, anayasanın çeşitlilik ve çok kültürlülük sorunlarıyla başa çıkma yöntemleri ve bunların politik birliğe olan etkileri değerlendirilmektedir. Çalışmanın amacı, Amerika Birleşik Devletleri'nin Irak'ta işgal sonrasında kapsamlı bir Irak ulusal kimliği inşa etmeyi seçmek yerine, 2005 Irak Federal Cumhuriyeti Anayasası aracılığıyla mezhepsel ve etnik ayrımlara dayalı bir toplum yaratılmasında nasıl etkin bir rol oynadığını ortaya koymaktır. Araştırma, nitel araştırma yöntemiyle tarihsel, tanımlayıcı, hukuki ve eleştirel yaklaşımlar perspektifinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda, ulusal birliğin güçlendirilmesini ve kapsamlı bir Irak ulusal kimliğinin inşa edilmesini engelleyen temel unsurların; sosyal, ekonomik ve güvenlik sorunları, anayasal dengesizlikler, siyasi zorluklar, mezhepsel çatışmalar ve uzlaşmaya dayalı bir demokrasi sisteminin kurulamaması olduğu saptanmaktadır. 2005 Irak Federal Cumhuriyeti Anayasası'nın uygulanmasıyla birlikte ortaya çıkan kimlik krizinin, ihtilaflı bölgeler ve Kürtler arasındaki ayrılıkçı eğilimlerin diğer toplumsal gruplarda özerklik taleplerine yol açması gibi sonuçlara neden olduğu belirlenmektedir. Anayasanın, Irak halkını tek bir ulus olarak tanımaması ve bu tanım ekseninde şekillenen maddelerin, ulusal kimlik krizini derinleştirerek yeni politik krizlere zemin hazırladığı sonucuna varılmaktadır. Ayrıca, 2005 Anayasası'nın, geçmişten gelen siyasi, ideolojik, etnik ve kültürel yapıların devamlılığını sağlaması nedeniyle Irak'taki ulusal kimlik krizinin şiddetini artırdığı tespit edilmektedir.

Since the proclamation of the Iraqi Federal Republic Constitution in 2005, Iraq has faced numerous challenges in building national unity and bringing together various entities under the umbrella of a unified Iraqi national identity. The failure to establish national unity and the inability of Iraqi society to achieve political cohesion after the American occupation are not only attributed to the destructive effects of the occupation but also to the obstructive conditions imposed by the post-occupation Iraqi Federal Republic Constitution. This study analyzes the national identity crisis and the factors hindering political unity that emerged with the 2005 Iraqi Federal Republic Constitution, which was adopted after the United States' invasion of Iraq in 2003. Additionally, it examines the key obstacles to the formation of Iraqi national unity both before and after the constitution. This research analyzes the impact of the 2005 Iraqi Constitution on political unity. It examines how the constitution has strengthened sectarian and ethnic identities while weakening the concept of a unified national identity. Furthermore, it evaluates the constitution's approach to diversity and multiculturalism and the effects of this approach on political cohesion. The purpose of this study is to reveal how the United States, instead of choosing to build a comprehensive Iraqi national identity after the occupation, played an active role in creating a society based on sectarian and ethnic divisions through the 2005 Iraqi Federal Republic Constitution. The research is conducted using qualitative research methods within historical, descriptive, legal, and critical frameworks. The study finds that the key factors hindering the strengthening of national unity and the construction of a comprehensive Iraqi national identity include social, economic, and security issues, constitutional imbalances, political challenges, sectarian conflicts, and the failure to establish a consensus-based democratic system. The implementation of the 2005 Iraqi Federal Republic Constitution has led to a national identity crisis, with the crisis manifesting in disputed territories and separatist tendencies among Kurds, which, in turn, has fueled autonomy demands among other social groups. The study concludes that the constitution's failure to recognize the Iraqi people as a single nation and its provisions shaped by this definition have deepened the national identity crisis and paved the way for new political crises. Furthermore, it is determined that the continuation of pre-existing political, ideological, ethnic, and cultural structures under the 2005 Constitution has exacerbated the intensity of the national identity crisis in Iraq.