Risāle-i 'İlm-i Tabib (Giriş-inceleme-metin-dizin) = Risāle-i 'İlm-i Tabib (Introduction-research-text-index)

Abstract

Türkler tarafından yüzyıllar boyu farklı alanlarda yazılan eserler hem dilin gelişip olgunlaşmasına hem de bilimin gelişmesine önemli katkılar sağlamıştır. Bu eserlerin önemli bir kısmını tıp eserleri oluşturmaktadır. Risāle-i 'İlm-i Tabïb, Seyyid Börekçizade Mustafa en-Nuri'nin istinsah ettiği bir tıp metnidir. Eserdeki ilaç terkipleri aslında Cerrah Kasım Paşa'ya aittir. Basit bir dile sahip olan eserde, farklı hastalıklara şifa olması maksadıyla macun formülleri verilmektedir. Aynı zamanda bitki adları açısından zengin bir eserdir. Barındırdığı zengin kelime kadrosu ve dil hususiyetleriyle önem arz etmektedir. Eserin tek nüshası Berlin Devlet Kütüphanesi'nde bulunmaktadır. Landber 619 numarasıyla kayıt altına alınmıştır. Çalışmamız giriş, dil incelemesi, metin ve dizinden oluşmaktadır. Dil incelemesinde eserin imla özellikleri, ses olayları incelenmiştir. Ötümlüleşme ve sızıcılaşma örneklerinin yoğun olduğu görülmüştür. Hem zikredilen ses olayları hem de diğer ses olayları metinden örneklerle gösterilmiştir. Metin bölümde eserin transkripsiyonu yapılmıştır. Yanlış yazıldığına kanaat getirdiğimiz bölümlere müdahale edilmiş ve ibarenin aslı tıpkı basımdan alınarak dipnota eklenmiştir. Dizin bölümünde 843 farklı madde başı tespit edilmiş, geçtiği sayfa numaraları dizine eklenmiş ve madde başlarının anlamları yazılarak bir sözlük oluşturulmuştur. Sonuç kısmında elde edilen veriler sunulmuştur. Herhangi bir nüshasına rastlamadığımız bu eserin barındırdığı kelime kadrosu, dil özellikleri hususunda araştırmacılara yarar sağlayacağı kanaatindeyiz.

The works written by the Turks in different fields for centuries have made important contributions to the development and maturation of the language and the development of science. An important part of these works are medical works. Risāle-i 'İlm-i Tabïb is a medical text copied by Seyyid Börekçizade Mustafa en-Nuri. The drug preparations in the work actually belong to Surgeon Kasım Pasha. In the work, which has a simple language, paste formulas are given in order to cure different diseases. It is also a rich work in terms of plant names. This work of Börekçizade Mustafa is important with its rich vocabulary and language features. The only copy of the work is in the Berlin State Library. It is registered under the number "Landberg 619". Our study consists of introduction, language analysis, text and index. In the language analysis, the orthographic features and sound events of the work were examined. It has been observed that the examples of voicing and infiltration are intense. Both the mentioned sound events and other sound events are shown with examples from the text. In the text section, the transcription of the work has been done. The sections that we believe are misspelled have been intervened and the original of the phrase has been taken from the same edition and added to the footnote. In the index section, 843 different headlines were identified, the page numbers were added to the index, and a dictionary was created by writing the meanings of the headlines. In the conclusion part, the data obtained are presented. We believe that this work, which we have not come across any copy of, will benefit researchers in terms of vocabulary and language features.