Sigorta acentelerinin yaşamsallığının örgütsel ekoloji kuramı bağlamında incelenmesi: Doğu Marmara Bölgesi örneği = Examination of the vitality of insurance agencies in the context of organizational ecology theory: The case of the east Marmara Region

Abstract

Cesur, E. (2023). Sigorta acentelerinin yaşamsallığının örgütsel ekoloji kuramı bağlamında incelenmesi: Doğu marmara bölgesi örneği (Yayımlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi. Bu çalışmada örgütlerin kuruluş ve kapanış oranlarını araştırıp analiz eden Örgütsel Ekoloji Kuramı (ÖEK) kapsamında sigorta sektöründe yer alan sigorta acentelerinin yaşamsallığı incelenmektedir. Sigorta acentelerinin bir "popülasyon" olarak tanımlanması ve acentelerin demografik süreçler kapsamında yeni, ergen ve olgun dönemlerine ait "yaşamsallığına etki eden faktörler" araştırılmıştır. Bilindiği üzere ÖEK, "örgütlerin çevrelerinde küçük ve büyük çaplı değişimler gerçekleştiğinde nasıl tepki verirler" sorusuna cevap arar. Ayıklanma yaklaşımı ile hareket bu kuram böyle durumlarda halihazırdaki örgütlerin küçük çaplı değişimlere uyum sağlarken, büyük çaplı değişimlerde örgütlerin çoğunluğunun kapanacağını ve bunların yerine yeni çevresel şartlara uyumlu özelliklere sahip örgütlerin kurulacağını ileri sürmektedir. Bu bağlamda çalışmada önce örgüt ve örgüt kuramı genelinde ÖEK ele alınmış, ardından sigortacılık ile ilgili temel bilgilerle Türkiye'deki sigortacılık uygulamaları açıklanmaya çalışılmıştır. Araştırmada temel olarak, sigorta acentelerinin ömürlerine etki edebilecek onların kurulma ve kapanmalarına etkileyebilecek yaşamsallık faktörlerinin ÖEK çerçevesinde değerlendirilerek anlaşılması amaçlanmıştır. Araştırmada, Türkiye'de Doğu Marmara Bölgesinde yer alan 680 sigorta acentesi içerisinden kasıtlı ve amaçlı örneklem metodu ile seçilen 40 sigorta acentesini kapsayan Çoklu Durum Çalışması yapılmış ve veriler MAXQDA 2020 Nitel Veri Analiz Programı ile Tematik analiz yöntemiyle değerlendirilmiş, öne çıkan kodlar ve temalar yardımıyla sonuçlara ulaşılmaya çalışılmıştır. Yapılan araştırma sonucuna göre, acentelerinin popülasyon içindeki varlıklarının devam etmesi her bir yaşam evresinde karşılaştıkları sorunlarla başedebilme yeteneklerine bağlı olduğu, diğer yandan da çevresel değişimlere hızlı ve etkili cevap verebilme kabiliyetine sahip olmalarının, teknoloji ve dijital dönüşüm konusunda duyarlı olmalarının, yasal düzenleme ve yaptırımlara uymalarının, acente-şirket arası ilişkilere özen göstermenin, itibar sahibi olmanın kendilerine hayatta kalma adına önemli faydalar sağladığı bu özelliklere sahip olamayanların ise yaşamlarını sona erdirmek zorunda oldukları tespit edilmiştir. Ancak bu sayılanların ötesinde bir sigorta acentesinin ömrünü belirleyen en önemli faktörün Acente-şirket arası ilişkilerin düzeyi olduğu tespit edilmiştir. Çünkü, sigorta şirketi isterse acentesini, destekleyerek ona her türlü imkânı verebilir ve hayatta kalmasını sağlar. İsterse diğer dağıtım kanalları üzerinden poliçe satarak acenteyi saf dışı bırakabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmanın sonuç kısmında araştırmadan elde edilen veriler bağlamında kamuya, yasal düzenleyici ve denetleyici kurumlara, sektörde faaliyette bulunan sigorta şirketlerine, sektörde faaliyette bulunan sigorta acentelerine ve gelecekte bu konu hakkında çalışma yapacak araştırmacılara çeşitli önerilere yer verilmiştir. Yapılan araştırma sonucuna göre, ÖEK varsayımlarının, sigorta acenteleri popülasyonunu tanımlamakta da kullanılabilir olduğu anlaşılmış ve elde edilen verilerle literatürde yer alan iddiaların büyük ölçüde benzeştiği tespit edilmiştir. Çalışmada da görüleceği üzere, küçük taneli değişimlere acentelerin uyum sağlayarak yaşamlarına devam edebileceği, ancak kuramın da işaret ettiği gibi iri taneli değişimler olduğunda ise acentelerin bunlarla yeterince başedemediği ve yaşamını sonlandırmak zorunda kalabileceği tespit edilmiştir. Bu çalışma, ÖEK kapsamında sigorta acentelerinin yaşamsallığına etki edebilecek faktörlerin incelenerek tematik analiz yardımıyla sonuçlara ulaşılması konusunda literatürdeki ilk çalışmalardan biri olması açısından önem arz etmektedir. Anahtar Kelimeler: Örgüt, Örgüt Kuramı, Örgütsel Ekoloji, Sigortacılık, Sigorta Acenteleri, Tematik Analiz

Cesur, E. (2023). Examining the vitality of insurance agencies in the context of organizational ecology theory: The example of the east marmara region (Unpublished doctoral thesis). Sakarya University. In this study, the vitality of insurance agencies in the insurance sector is examined within the scope of Organizational Ecology Theory (OET), which researches and analyzes the establishment and closing rates of organizations. The definition of insurance agents as a "population" and the "factors affecting the vitality" of the new, adolescent and mature periods of the agents were investigated within the scope of demographic processes. As it is known, OET seeks an answer to the question of "how do organizations react when small and large-scale changes occur in their environment". Acting with the selection approach, this theory argues that while existing organizations adapt to small-scale changes in such cases, most of the organizations will be closed in large-scale changes and organizations with features compatible with new environmental conditions will be established instead. In this context, in this study, first of all, the OET in general organization and organizational theory was discussed, then the insurance practices in Turkey were tried to be explained with the basic information about insurance. In the research, it is aimed to understand the vitality factors that may affect the life of insurance agents and affect their establishment and closure within the framework of OET. In the research, a Multiple Case Study covering 40 insurance agencies selected with the intentional and purposeful sampling method among 680 insurance agencies in the Eastern Marmara Region of Turkey was conducted and the data were evaluated with the MAXQDA 2020 Qualitative Data Analysis Program with thematic analysis method, and the results were concluded with the help of prominent codes and themes tried to be reached. According to the results of the research, the survival of the agents in the population depends on their ability to cope with the problems they encounter at each life stage, on the other hand, they have the ability to respond quickly and effectively to environmental changes, they are sensitive to technology and digital transformation, and they comply with legal regulations and sanctions, It has been determined that taking care of the agency-company relations and having a reputation provide important benefits for their survival, and those who do not have these characteristics have to end their lives. However, beyond the above, it has been determined that the most important factor determining the life of an insurance agency is the level of agency-company relations. Because, if the insurance company wishes, it can support its agent and provide him with all kinds of opportunities and ensure his survival. It has been concluded that if he wishes, he can eliminate the agency by selling policies through other distribution channels. In the conclusion part of the study, in the context of the data obtained from the research, various suggestions are given to the public, legal regulatory and supervisory institutions, insurance companies operating in the sector, insurance agencies operating in the sector and researchers who will work on this subject in the future. According to the results of the research, it was understood that the OET assumptions can also be used to define the insurance agency population, and it was determined that the data obtained were largely similar to the claims in the literature. As can be seen in the study, it has been determined that agents can continue their lives by adapting to small-grained changes, but as the theory indicates, when there are large-grained changes, agents cannot cope with them sufficiently and may have to terminate their life. This study is important in terms of being one of the first studies in the literature on obtaining results with the help of thematic analysis by examining the factors that may affect the vitality of insurance agencies within the scope of OET. Keywords: Organization, Organization Theory, Organizational Ecology, Insurance, Insurance Agencies, Thematic Analysis