Marmara Bölgesi'ndeki çömlekçilik merkezlerinin araştırılması = Investigation of pottery centers in Marmara Region

Abstract

Çömlekçilik, Anadolu'da köklü bir tarihe sahip olmakla birlikte her medeniyetin kendine has özellikleri ile gelişerek günümüze kadar gelmiştir. İnsanoğlunun besinlerini saklama, pişirme vb. ihtiyaçlarını karşılamak amaçlı başlayan üretim, zamanla ticari amaçlı yapılan bir zanaat halini almış usta çırak ilişkisi ile günümüze kadar gelmiş en eski kültür miraslarımızdandır. Bu çalışmanın amacı, Marmara Bölgesi'ndeki çömlekçilik merkezlerini tespit etmek, üretimde kullanılan hammaddeleri, üretim süreçlerini ve güncel durumuyla ilgili bilgileri belgelemektir. Ayrıca bazı üretim merkezlerinde çömlekçiliğin yeniden canlanması adına yapılan kültürel ve sosyo-ekonomik çalışmalar da ele alınarak örneklem oluşturulmuştur. Tez çalışması kapsamında yapılan literatür taraması sonucu tespit edilen çömlekçilik merkezlerindeki ilgili kişiler ile iletişime geçilerek alan araştırmaları gerçekleştirilmiştir. Alan araştırması sonucunda 13 merkezde çömlek üretiminin olduğu ve bu merkezlerden 7'sinde üretim yapıldığı tespit edilmiştir. Yapılan bu araştırmalarda elde edinilen tüm bilgeler belgelenmiş ve bu çalışmada sunulmuştur. Marmara Bölgesi'ndeki çömlekçilik merkezlerini kapsayan araştırma sonucu, köyden kente göçlerin çoğalması, seri üretim alanlarının genişlemesi ve birçok sebebi de beraberinde getirdiği sorunlardan dolayı bazı üretim merkezlerinde üretimin bittiği tespit edilmiştir. Son dönemlerde doğaya olan ilginin artmasından kaynaklı devam eden üretim merkezilerinin rağbet görmeye başladığı gözlemlenmiş ancak istihdam sağlanamadığından bu merkezlerinde yok olma tehlikesi yaşadığı tespit edilmiştir.

Although pottery has a deep-rooted history in Anatolia, it has survived to the present day by developing the unique characteristics of each civilization. Mankind's food storage, cooking, etc. production, which started to meet the needs of the people, is one of our oldest cultural heritages that has survived to the present day with the master-apprentice relationship, which has become a trade made for commercial purposes over time. This study aims to identify the pottery centers in the Marmara Region, to document the raw materials used in production, production processes, and information about their current status. In addition, a sample was formed by considering the cultural and socio-economic studies carried out for the revival of pottery in some production centers. Field studies were carried out by contacting the relevant people in the pottery centers determined as a result of the literature review conducted within the scope of the thesis study. As a result of the field research, it was determined that pottery was produced in 13 centers and production was made in 7 of these centers. All the stages obtained in this research were documented and presented in this study. As a result of the research covering the pottery centers in the Marmara Region, it has been determined that the production in some production centers has ended due to the increase in migration from the village to the city, the expansion of mass production areas, and many reasons. It has been observed that the ongoing production centers have started to gain popularity due to the increase in interest in nature in recent years, but it has been determined that these centers are in danger of extinction as employment cannot be provided.