Hukukun üstünlüğünün makroekonomik etkileri = Macroeconomic effects of the rule of law

Abstract

Hukukun üstünlüğü kavramı akademik tartışmaların öznesi olmakla birlikte medya ve toplum tarafından da, doğru işleyen hukuk ve adalet sistemine referansla, kullanılan bir terimdir. Kavram özellikle ekonomi ile ilgili tartışmalarda sıklıkla kullanılmakta ve çoğu makroekonomik soruna reçete olarak sunulmaktadır. Diğer taraftan hukukun üstünlüğü kavramının akademik çevrelerde mutabık kalınan net bir tanımı olmamasına rağmen, kamuoyuna açık tartışmalarda güçlü ve kurumsallaşmış bir hukukun üstünlüğünün yerleşik olmaması hukuk sisteminde yaşanan herhangi bir aksaklığın sebebi olarak işaret edilmektedir. Yerel ve küresel ölçekte ekonomik, ticari ve finansal aktivitelerin devamı ve gelişimi için karşılıklı bir güven ortamına ihtiyaç bulunması ve bu bağlamda ulusal ve uluslararası hukuk kuralları ve bu kurallara riayetin önem arz etmesi sebebiyle hukukun üstünlüğünün sağlıklı bir ekonomik işleyiş için de elzem olduğuna vurgu yapılmaktadır. Hukukun üstünlüğünün tanımının yapılmasındaki sübjektiflik, kavramı ölçümlemede ve ampirik analizlere konu teşkil etme noktasında kısıtlamaktadır. Bu zorluklara rağmen hukukun üstünlüğüne bir tanım yapan ve bu tanım çerçevesinde hukukun üstünlüğünü ölçümleyen ve endeksler oluşturan kurum ve organizasyonlar mevcuttur. Çalışmamızda öncelikle hukuk ve ekonomi arasındaki ilişki irdelenmiş, sonrasında da hukukun üstünlüğü kavramı açıklanmış ve seçili makroekonomik göstergelerle ilişkisine ait teorik ve ampirik literatür taranmıştır. Bu bağlamda World Justice Project ve Dünya Bankası hukukun üstünlüğü endekslerinin tanım ve ölçümlenmeleri hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmanın analiz kısmında makroekonomik işleyişi temsil kabiliyeti ve literatürde çalışılmış olması kriterlerine göre seçilen ekonomik büyüme, faiz oranları, enflasyon oranları, finansal gelişmişlik ve yabancı yatırımların hukukun üstünlüğünden nasıl etkilendiğini irdelemek amacıyla panel veri metotları ile tahminler yapılmıştır.

While the concept of the rule of law is the subject of academic debates, it is also a term used by the media and society regarding the proper functioning law and justice system. The concept is frequently used, especially in discussions about economics, and is presented as a recipe for most macroeconomic problems. On the other hand, although there is no clear definition of the rule of law agreed upon in academic circles, the lack of a strict and the institutionalized rule of law in public debates is pointed out as the reason for any disruption in the legal system. An environment of mutual trust is needed to continue and develop economic, commercial, and financial activities on a local and global scale. In this context, it is emphasized that the rule of law is also essential for healthy economic functioning due to national and international legal rules and compliance. The concept of subjectivity in the definition of the rule of law restricts it in measurement and being the subject of empirical analysis. Despite these difficulties, some institutions and organizations define and measure the rule of law and create indices. In our study, first of all, the relationship between law and economy was examined, then the concept of the rule of law was explained, and the theoretical and empirical literature on its relationship with selected macroeconomic indicators was reviewed. In this context, information is given about the definition and measurement of the World Justice Project and the World Bank rule of law indices. In the analysis part of the study, estimates were made with panel data methods in order to examine how the economic growth, interest rates, inflation rates, financial development, and foreign investments, which were selected according to the criteria of representing the macroeconomic process and having been studied in the literature, are affected by the rule of law.