Ar-ge vergi teşviklerinin sakarya teknokentteki ar-ge firmaları tarafından değerlendirilmesi = Evaluation of r&d tax incentives by r&d firms in sakarya technopolis

Abstract

Günümüzde ülkelerin refah düzeylerini ve ekonomik büyümelerini etkileyen parametrelerin temelinde firmaların verimliliği yatmaktadır. Gelişmiş ülkelerin ortak noktalarından biri teknoloji üretiyor ve ihraç ediyor olmalarıdır. Sanayi, teknoloji ve bilim ülkeleri rekabet avantajı sağlamasında önemli rol oynamaktadır. Gelişmiş ülkelerde maliyetlerin düşürülmesi, verimliliğin arttırılması, standartların yükseltilmesi amacı ile AR-GE çalışmalarına büyük bütçeler ayrılmaktadır. Literatür incelendiğinde bilimsel çalışmalar neticesinde; AR-GE yapmak, ülkelerin ekonomisini pozitif yönde etkilediğini göstermiştir. Teknoloji üretme sürecinde AR-GE yapmak bir tercih değil zorunluluktur. Türkiye, enerji alanında dışa bağımlı bir ülkedir. Bu yüzden katma değerli/teknoloji seviyesi yüksek ürünler üretmek ülkemiz için kritik öneme sahiptir. Bu çalışma kapsamında, AR-GE firmalarının AR-GE yapma sürecinde devlet desteklerinden yararlanma düzeylerini ve vergisel muafiyetlerinin faydasını AR-GE firmaları gözünden değerlendirmek amaçlanmıştır. Bilimsel araştırma sürecinde yöntem olarak Nitel Araştırma Tekniği olan Yapılandırılmış Görüşme Tekniği kullanılmıştır. Örneklem olarak Sakarya Teknokent de faaliyet gösteren 13 tane AR-GE firması ve firma yöneticisi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda AR-GE firmalarının büyük çoğunluğunun, destek programlarından ve vergisel muafiyetlerden yararlandığı gözlemlenmiştir. AR-GE firmaları bu destekleri yeterli bulmuştur. Fakat destek tutarlarının ve oranlarının arttırılmasını önermişlerdir. Desteklerden yararlanma ve ödemelerin alınması sürecinde işlemlerin uzun sürmesi ve prosedürlerin çok olması, firmaları yıprattığı gözlemlenmiştir. Bu tez kapsamında; AR-GE firmalarına uygulanan destek programlarının ve vergisel muafiyetlerin, firmaların AR-GE faaliyetlerine pozitif yönde katkı sağladığı ve firmaları AR-GE yapmaya teşvik ettiği görülmüştür. Teknoparklarda faaliyet göstermeyen ancak AR-GE / İnovasyon niteliğine sahip birçok proje üreten şahıs ya da sermaye şirketi bulunmaktadır. Bu projelere ve yerli yazılım ürünlerine düşük KDV oranı %3 gibi daha düşük Kurum/Gelir Vergisi istisnası sağlanırsa %8-10 daha çok yaratıcı fikirler projelere dönüşmüş olacaktır. AR-GE'nin ülke ekonomisine olumlu etkileri göz önünde bulundurulduğunda, politika yapıcılara TGB dışında faaliyet gösteren firmaların AR-GE projelerine de vergisel destekler uygulanması önerilmektedir.

Today, the efficiency of companies lies on the basis of the parameters that affect the welfare levels and economic growth of countries. One of the comömon points of developed countries is that they produce and export technology. Industry, technology and science play an important role in ensuring the competitive advantage of countries. In developed countries, large budgets are allocated to R&D activities in order to reduce costs, increase efficiency, and raise standards. When the literature is examined, as a result of scientific studies; R&D has shown that it has a positive impact on the economy of countries. It is not a choice but a necessity to do R &D in the process of producing technology. Turkey is an external-dependent country in the field of energy. That is why it is critical for our country to produce value-added/high technology products. Within the scope of this study, it is aimed to evaluate the level of R&D companies benefiting from government support in the R&D process and the benefit of tax exemptions from the perspective of R&D companies. In the scientific research process, the structured interview technique, which is the Qualitative Research Technique, was used as a method. As a sample, 13 R&D companies and company managers operating in Sakarya Technopolis were used. As a result of the research, it has been observed that the vast majority of R&D companies benefit from support programs and tax exemptions. R&D companies have found these supports sufficient. Yet, they suggested increasing the amount and rates of support. It has been observed that the long duration of the transactions and the many procedures in the process of benefiting from the supports and receiving the payments wear out the companies. Within the scope of this thesis, it has been witnessed that the support programs and tax exemptions applied to R&D companies contribute positively to the R&D activities of the companies and encourage the companies to do R&D. There are many individuals or capital companies that do not operate in techno parks but produce many projects with R&D / Innovation qualifications. If these projects and domestic software products are exempted from Corporate/İncome Tax with a low VAT rate of 3%, 8-10% more creative ideas will have turned into projects. Considering the positive effects of R&D on the national economy, it is recommended to policy makers to apply tax support to the R&D projects of companies operating outside the Technology Development Zones.