OECD ülkelerinde vergi takozu ve kayıtdışı ekonomi arasındaki ilişki: Panel veri analizi = Relationship between tax wedge and ınformal economy in oecd countries: Panel data analysis

Abstract

Kayıtdışı ekonomi ülkelerin gelişmişlik seviyelerine göre farklılık gösterse de her ülkenin sorunudur. Kayıtdışı ekonomi sorunu makro boyutlarda sorunlara yol açmaktadır. Ortaya çıkan bu sorunlarla baş edebilmek için ilk başta kayıtdışı ekonominin nedenlerinin ortaya konulması gerekmektedir. Çeşitli çalışmalarda kayıtdışı ekonominin nedenleri araştırılmıştır. Kayıtdışı ekonominin nedenleri; sosyal, kültürel, psikolojik, ekonomik, kurumsal vb. Faktörler olarak ele alınabilmektedir. Bu çalışmada kayıtdışı ekonominin nedenlerinden biri olarak gösterilen vergi takozu arasındaki ilişki ampirik sonuçlarla ortaya konulmuştur. 2000-2017 yılları arasını kapsayarak vergi takozu oranları en yüksek olan 15 OECD ülkesi ele alınarak çalışma gerçekleştirilmiştir. Çalışmada yatay kesit bağımlılığı sorunu olduğu bulunmuştur. Bu nedenle ikinci nesil panel veri analizi testleri ile çalışma ortaya konulmuştur. Pesaran CIPS birim kök testi ile serilerin durağanlığı test edilmiştir. Westerlund ve Edgerton eşbütünleşme testi ile kayıtdışı ekonomi ile değişkenlerin arasında uzun dönemde ilişkisine bakılmış ve AMG tahmincileri ile katsayıların anlamlılığı test edilmiştir. Son olarak Emirmahmutoğlu-köse nedensellik testi ile aralarındaki ilişkinin yönüne bakılmıştır. Çalışmanın sonucunda eşbütünleşme ilişkisi bulunulmuş ancak AMG katsayı tahmincileri belli ülkeler dışında anlamlı çıkmamıştır. Anlamlı çıkan ülkeler arasında negatif ilişki bulunan sonuçlarda mevcuttur. Ayrıca nedensellik testi sonucunda kayıtdışı ekonomi ile vergi takozu arasında çift yönlü nedensellik bulunulmuştur. Literatürdeki çalışmalar sosyal güvenlik yüklerinin kayıtdışı ekonomiyi artırdığını söylese de uzun dönemde aralarında ilişki bulunamamıştır. Bu algı etkisi ile açıklanabilir. Kişiler ödedikleri primlerle elde ettikleri fayda arasında pozitif ilişki kurmuşlar ve bu yüzden de kayıtdışı ekonomiyi uzun dönemde etkilememektedir.

Although the informal economy differs according to the level of development of the countries, it is the problem of every country. The problem of the informal economy causes problems in macro dimensions. In order to cope with these emerging problems, the reasons for the informal economy should be revealed first. The causes of the informal economy have been investigated in various studies. Causes of the informal economy; social, cultural, psychological, economic, institutional etc. They can be considered as factors. In this study, the relationship between the tax wedge, which is shown as one of the causes of the informal economy, has been revealed with empirical results. Covering the years 2000-2017, the study was carried out by considering the 15 OECD countries with the highest tax wedge rates. In the study, it was found that there was a problem of cross-section dependence. For this reason, the study was carried out with the second generation panel data analysis tests. The stationarity of the series was tested with the Pesaran CIPS unit root test. With the Westerlund and Edgerton cointegration test, the long-term relationship between the informal economy and the variables was examined, and the significance of the AMG estimators and coefficients was tested. Finally, the Emirmahmutoğlu-köse causality test and the direction of the relationship between them were examined. As a result of the study, a cointegration relationship was found, but the AMG coefficient estimators were not significant except for certain countries. There are also results with negative correlations between significant countries. In addition, as a result of the causality test, bidirectional causality was found between the informal economy and the tax wedge. Although studies in the literature say that social security burdens increase the informal economy, no long-term relationship has been found between them. This can be explained by the perception effect. People have established a positive relationship between the premiums they pay and the benefits they receive, and therefore they do not affect the informal economy in the long run.