Almanya merkezli Türk göçmen edebiyatında Türk göçmen işçilerin çalışma yaşamında karşılaştığı sorunlar = The problems encountered by Turkish migrant workers in Germany-centered Turkish immigrant literature

Abstract

18. yüzyıldan itibaren sanat-gerçeklik bağıntısının hacim kazanması, edebiyatta da toplumsal yaşama ilişkin betimleme ve anlatımların kullanılmasına yol açmıştır. Nitekim toplumsal yaşamın olmazsa olmazı "çalışma yaşamı" olgusu da edebi temalara nüfuz etmiştir. Bu gelişme neticesinde edebi eserler, sosyal bilimler için potansiyel veri kaynağı durumuna gelmiş ve çeşitli bilimsel disiplin tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Bu araştırmanın amacı; çalışma yaşamı olgusu ile ilişkili edebi temaları görünür kılarak, edebi metinlerin endüstri ilişkileri, emek tarihi vb. sosyal bilim disiplinlerince veri kaynağı olarak kullanılabileceğini ortaya koymaktır. Edebiyatın birçok akım ve gelenekten müteşekkil bir yapı olması, araştırmanın spesifik bir alanla sınırlı tutulması mecburiyetini doğurmuş ve çalışma yaşamına ilişkin temaları sıklıkla kullanan 1. kuşak Almanya merkezli Türk göçmen edebiyatına dâhil eserler, araştırmanın evreni olarak belirlenmiştir. Söz konusu edebi eserlerin olağan ve daha sık değinilen tematik vurguları dikkate alınarak, Federal Alman işgücü piyasasında istihdam edilen ilk kuşak Türk göçmen işçilerin çalışma yaşamında karşılaştığı sorunlar araştırmanın konusu olarak belirlenmiştir. 11 göçmen yazardan toplam 159 edebi eser, gelişmiş tarama metotlarından tikel tarama yaklaşımı kullanılarak taranmış ve toplam 20 yapıtın araştırma konusuna ilişkin bulgu sağladığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu 20 yapıt örneklem olarak belirlenmiş ve içerisinden araştırma konusu ile ilişkili diyalog, monolog ve betimlemeler ayıklanarak bir veri seti hazırlanmıştır. Bu veri setinin öne çıkan vurguları 6 ana, 2 alt temada kodlanmış ve içerik analizi metodu kullanılarak irdelenmiştir. Literatürdeki nitel ve nicel bulgular ışığında veri seti yorumlandığında gerçeklik ile tutarlı olduğu görülmüş ve edebi metinlerin endüstri ilişkileri, emek tarihi gibi sosyal bilim dallarında veri kaynağı olarak kullanılabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca bilgisayar destekli nitel veri analizi uygulamalarından "NVivo 11 Pro" programının "tree node" fonksiyonu kullanılarak veri setinin sunduğu nicel görüntüler de tespit edilmiştir. Nitekim "iş ortamının fiziksel özellikleri ve işletme yönetiminin tutumundan kaynaklı sorunlar" ana temasına ilişkin bulguların veri setinde daha çok yer tuttuğu görülmüştür. Ulusal Tez Merkezi, Google Akademik ve Academia veri tabanlarındaki benzer araştırmalar incelendiğinde, 1. kuşak Almanya merkezli Türk göçmen edebiyatında göç ile ilintili temaların daha geniş kapsamlı ele alındığı, başta sosyoloji ve edebiyat olmak üzere farklı disiplinlerce irdelendiği göze çarpmıştır. Doğrudan çalışma yaşamına odaklı bir yaklaşımla hazırlanmış bir araştırmanın olmaması, bu tez çalışmasına özgün değer kazandırmıştır.

Since the 18th century, the relationship between art and reality has gained volume and led to the use of descriptions and expressions related to social life in literature. As a matter of fact, the phenomenon of "working life", which is indispensable for social life, has also penetrated literary themes. As a result of this development, literary works have become a potential data source for social sciences and have been used by various scientific disciplines. The purpose of this research; To make literary themes related to the phenomenon of working life visible and industrial relations, labor history, etc. of literary texts. to reveal that it can be used as a data source by social science disciplines. The fact that literature is a structure composed of many movements and traditions has led to the necessity of limiting the research to a specific field. The works included in the 1st generation Germany-based Turkish immigrant literature, which frequently use the themes of working life, were determined as the universe of the research. The problems encountered by the first generation Turkish migrant workers employed in the Federal German labor market in their working life were determined as the subject of research, taking into account the usual and more frequently expressed thematic emphasis of the literary works in question. A total of 159 literary works by 11 immigrant authors were scanned using the particular scanning approach, which is one of the advanced scanning methods, and it was concluded that a total of 20 works provided findings related to the research topic. These 20 works were determined as samples and a data set was prepared by extracting the dialogues, monologues and descriptions related to the research topic. The highlights of this data set were coded in 6 main and 2 sub-themes and analyzed using the content analysis method. When the data set was interpreted in the light of qualitative and quantitative findings in the literature, it was found to be consistent with reality and It has been concluded that literary texts can be used as data sources in social sciences such as industrial relations and labor history. In addition, the quantitative images presented by the data set were determined by using the "tree node" function of the "NVivo 11 Pro" program, which is one of the computer aided qualitative data analysis applications. As a matter of fact, it has been seen that the findings related to the main theme of "problems arising from the physical characteristics of the business environment and the attitude of the business management" take up more space in the data set. When similar studies in the National Thesis Center, Google Scholar and Academia databases are examined, it has been observed that the themes related to migration in the 1st generation Germany-centered Turkish immigrant literature are handled more comprehensively, and are examined by different disciplines, especially sociology and literature. The absence of a research prepared with an approach focused directly on working life has added original value to this thesis.