Gazzâlî'de ahlâki eğitimin tasavvufi eğitim ve değerler eğitimiyle karşılaştırılması = The comparıson between value educatıon and sufızm of ethıcal education

Abstract

Gazzâlî; dini, ilmi, siyasi kargaşaların ve bozulmaların olduğu 11. yüzyılda yaşamış olup pek çok ilim alanında yetkin olmakla beraber döneminde ve daha sonraki dönemlerde ahlâk felsefesi hakkındaki görüşleriyle tanınmaya devam eden bu alanda otorite sahibi bir ahlâk bilgini olarak anılmaktadır. Gazzâlî'nin eserleri, İslam düşünce geleneğini anlamak için temel kaynaklardan sonra en fazla başvurulan yapıtlardandır. Gazzâlî tasavvuf klasikleri arasında her zaman önemli bir yere sahip olan, dini ilimlerin yeniden canlılığını kazanmasını sağlayan bir eser olarak tanımlanan İhyâü Ulûmi'd-dîn adlı eserini yaşadığı toplumun ahlâki bozulmalarını gidermek için yazmıştır. Çalışmamız Gazzâlî'nin bu eserini esas almakla beraber Mîzânü'l-amel, Eyyühe'l-veled, Mişkâtü'l-envâr, el-Münkız mine'd-dalâl adlı diğer eserlerinden de yararlanılarak Gazzâlî'nin ahlâki eğitim anlayışını, kullandığı metotları ve ahlâki eğitimde değerler sistemi kullanıp kullanmadığını ortaya koymayı hedeflemektedir. İhyâü Ulûmi'd-dîn adlı eserinde değerler eğitiminin nasıl gerçekleştiği hakkında bilgi sahibi olmamızı ve elde edilen verilerle Gazzâlî'nin ahlâki eğitimi ile tasavvufi eğitimin ve günümüz değerler eğitiminin benzer noktalarının olup olmadığının karşılaştırılmasını amaçlamaktadır. Çalışmamızda başından sonuna kadar nitel araştırma yöntemleri olan kaynakların toplanması, analizi, verilerin karşılaştırılması ve değerlendirilmesi, verilerin tutarlı ve anlamlı bir metin haline getirilmesi aşamaları kullanılmıştır. Çalışmamızda Gazzâlî'nin ahlâki eğitim anlayışı ile kullandığı sistemin Kur'ân ve Sünnet'e dayalı olduğu, bu çerçevede hem dünya hem de ebedi saadete erişebilecek iyi insanların yetişmesini hedeflediğini ve İhyâü Ulûmi'd-dîn adlı eseri bağlamında insanın faziletler edinip reziletlerden kurtulması için riyâzet, mücâhede, tefekkür, kalbin takvâsı ve örnek alma metotlarını kullandığı bilgisine ulaşılmıştır. Ayrıca Gazzâlî'nin ahlâk eğitimi ile ilgili görüşleriyle tasavvufi eğitim ve günümüz değerler eğitiminin gerek hedefledikleri amaçlar gerek kullandıkları metodlar birbirleriyle bağdaştığı görülmektedir.

As well as grounding on this book by Ghazali, this works aims to prove if he used his sense of moral education, his methods and the values system in moral education by utilizing his other works such as Mîzânü'l-amel, Eyyühe'l-veled, Mişkâtü'l-envâr, el-Münkız mine'd-dalâl. It also aims to have knowledge about how values education comes out in Ihyau Ulumi'd din and to compare if there is any similarity between Ghazali's moral education principles and sufism and the values education of the modern world through the available data. In this work, it has been used literature review, data anaysis, the comparison-contrast and evaluation of the data that are qualitative research methods from the very beginning to the end in order to render the text consistent and meaningful. In conclusion, we can reach the information that Ghazali's principles on moral education are based on the Qur'an and the Prophet's sunnah;thus, he has amied to contribute to nurture well mannerred and well behaved people who may reach the eternal inner peace in both universes and that he used the methods like abstemiousness, contemplation, taqwa and sampling as a role model so as to get frree of disgrace by having rectitude and virtue within the context of his work 'Ihyau Ulumi'd din' moreover, it is clearly seen that there is a correlation between Ghazali'opinions about moral education and sufi education and our modern methods in use and the aims of moral education.