II. Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Men'-i Müskirat Meselesi (1908-1926) = II. The Issue of Discontinuity from the Constitutional Monarchy to the Republic (1908-1926)

Abstract

Men'-i Müskirat, Osmanlı Devleti'nde uygulanan içki yasaklarının genel adıdır. Tarihsel süreçte pek çok medeniyette eğlence ve bazen de tedavi amaçlı kullanılan içkiye ilahi dinlerin her biri farklı bir şekilde yaklaşmıştır. İçki, çoğu devlette olduğu gibi Osmanlı Devleti'nin de gündeminde olmuş ve bazı padişahlar tarafından dönem dönem çeşitli sınırlandırmalar getirilmiştir. 20. yüzyılın başlarında İkinci Meşrutiyet'ten hemen sonra sivil vatandaşların ön ayak olduğu içki ile mücadele cemiyetleri kurulmuştur. Bu cemiyetlerin bazıları yerel ölçekte kurulmuş (Karadeniz Ereğlisi Osmanlı İçki Düşmanları Cemiyeti), bazıları da ülke genelinde şubeler açarak örgütlenmiştir. Bu doğrultuda, içki mücadelesini ülke genelinde başlatan ilk cemiyet 1910 yılında kurulan Osmanlı Men'-i Müskirat Cemiyeti olmuştur. İçkinin zararlarını anlatmak için basın yayın faaliyetleri yürütülmüş ve gazete ve mecmualarda bu konular tıbbi ve dini eksenli anlatılmıştır. İçki mücadelesinin yürütüldüğü bir başka adım, 1920 yılında çıkarılan Men'-i Müskirat Kanunu'dur. Birinci Meclis'te gündeminde olan bu konu muhalif kanattan Trabzon mebusu Ali Şükrü Bey'in teklif etmesi ile uzun tartışmalar sonucunda kabul edilmiştir. Bu kanun 1926'da tamamen ortadan kalkmış ve artık alkollü içkinin üretilmesi ve satışı devlet kontrolüne alınmıştır. Bu çalışma ile içkinin tarihsel süreç içerisindeki serüveni, Osmanlı Devleti'ndeki içki yasakları ve II. Meşrutiyet döneminde itibaren Cumhuriyet Dönemine kadar içkiye dair pek çok toplumsal mesele incelenmiştir.

Men'-i Müskirat is the general name of the prohibitions on liquor in the Ottoman Empire. In the historical process, each of the divine religions has approached the drink, which is used for entertainment and sometimes for treatment in many civilizations, in a different way. Alcohol was on the agenda of the Ottoman Empire, as in most states, and various restrictions were introduced by some sultans from time to time. At the beginning of the 20th century, just after the Second Constitutional Monarchy, anti-drinking societies were established, led by civil citizens. Some of these societies were established on a local scale (Karadeniz Ereğlisi Ottoman Enemies of Alcohol Society), and some were organized by opening branches throughout the country. In this direction, the first society that started the fight against alcohol throughout the country was the Ottoman Men'-i Müskirat Society, which was founded in 1910. Press activities were carried out to explain the harms of alcohol, and these issues were explained in newspapers and magazines on a medical and religious basis. Another step in which the struggle against liquor was carried out was the Law on Men-i Muskirat, which was enacted in 1920. This issue, which was on the agenda of the First Assembly, was accepted as a result of long discussions with the proposal of Trabzon Deputy Ali Şükrü Bey from the opposition wing. This law was completely abolished in 1926 and the production and sale of alcoholic beverages was now under state control. In this study, the adventure of the drink in the historical process, the prohibitions in the Ottoman Empire and the II. From the Second Constitutional Period to the Republican Period, many social issues related to alcohol were examined.