Türk diasporasında toplumsal hafıza ve diasporik kimlik = Collective memory and diasporic identity in the Turkish diaspora

Abstract

Diaspora alanında gerçekleşen çalışmaların sayısı her geçen gün artarken bu çalışmalar diasporaların etkilerini çoğunlukla anavatan ülkelerin diaspora siyaseti üzerinden veya diasporik kimliklere özcü bir şekilde yaklaşarak ele almaktadır. Diğer bir yandan, diasporanın yaşadığı dönüşüm ve diasporalaşma süreçlerini hafıza bağlamında inceleyen çalışmaların sayısı oldukça kısıtlıdır. Bu çalışmada diaspora kavramsallaştırmaları, klasik ve modern diasporaların arasındaki farklar; Almanya'da bulunan Türk diasporasının toplumsal hafızası üzerinden incelenecektir. Hafıza üzerine çalışmalar da tıpkı diaspora çalışmaları gibi disiplinlerarası bir konumda bulunmaktadır. Diasporanın toplumsal hafızasına ışık tutan çalışmalar genellikle klasik diaspora olarak adlandırılan, travmatik ve zorunlu göç süreçlerine maruz kalmış diasporaları incelemektedir. Türk diasporası gibi modern diasporalar açısından ise literatürde yeterli çalışma bulunmamaktadır. Diasporaların toplumsal hafızasını ele alan çalışmalar incelendiğinde, hafızanın çift katmanlı bir alan üzerine kurulduğu görülmektedir. Bunlardan ilkini diasporada ortaya çıkan melez kimliğin korunması, ikincisini ise diasporayı var kılan ve asimilasyona direnmesini sağlayan "diaspora hareketliliğinin" ortaya çıkması oluşturmaktadır. Çalışmanın çıkarımlarına göre Türk diasporasının göç sonrası dönüşen toplumsal yapısı melezlenmiş kültürel kimliklere sahip olduğunu işaret etmektedir. Modern bir diaspora olan Almanya'daki Türklerin, törenlerinin, bedensel pratiklerinin, geleneklerinin, dil ve kültürlerinin anavatan ve ev sahibi topluma göre farklı unsurlar barındırdığı görülmektedir. Öte yandan, ortaya çıkan diasporik kimlik, mekânlar, dernekler ve Türkiye'nin diaspora politikaları aracılığıyla korunmaya çalışılarak anavatanla bağların geliştirilmesi ve diaspora hareketliliğinin sürdürülmesi hedeflenmektedir.

While the number of studies about diaspora is increasing daily, these studies mainly deal with the effects of diasporas through the diaspora politics of home countries or by approaching diasporic identities in an essentialist way. On the other hand, the number of studies examining the transformation and diasporization processes experienced by the diaspora in the context of memory is quite limited. In this study, diaspora conceptualizations and the differences between classical and modern diasporas will be examined through the collective memory of the Turkish diaspora in Germany. Studies that shed light on the collective memory of the diaspora examine the classical diasporas that have been exposed to traumatic and forced migration processes. There are not enough studies regarding the modern diasporas that emerged after the migration process and the construction of their collective memories. In the diaspora, collective memory is built on a double-layered field. The first is the preservation of the hybrid identity that emerged in the diaspora, and the second is the emergence of "diaspora mobilization," which makes the diaspora exist and resist assimilation. According to the study's findings, the transformed social structure of the Turkish diaspora after migration indicates that it has hybridized cultural identities. It is seen that the ceremonies, bodily practices, traditions, language, and cultures of the Turks in Germany, which is a modern diaspora, contain different elements according to the homeland and the host society. On the other hand, it is aimed to develop ties with the homeland and maintain diaspora mobility by trying to protect the emerging diasporic identity through places, associations, and Turkey's diaspora policies.