Türkiye açısından Avrupa Birliği'ne bir alternatif olarak Şanghay İşbirliği Örgütü = Shanghai Cooperation Organization as an alternative to the European Union for Turkey

Abstract

İkinci Dünya Savaşı'nın ardından iki kutuplu sistem; Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra ise tek kutuplu bir sistem ortaya çıkmıştır. Geride bıraktığımız son birkaç on yıllık zaman diliminde de kimi devletlerin ve uluslararası örgütlerin, uluslararası sistemde ağırlık kazanmasıyla küresel siyasetin çehresi, yapı ve aktör bakımından çok kutuplu olarak belirmeye başlamıştır. Uluslararası sistemde meydana gelen değişimler, uluslararası aktörleri de bu değişimlere ayak uydurmaya zorlamıştır. Avrupa Birliği'nin (AB) ortaya çıkışı ve geçirdiği dönüşümler ile Şanghay İşbirliği Örgütü'nün (ŞİÖ) ortaya çıkışı, küresel dinamizmin siyasi alandaki mecburi değişime ayak uydurmasına örnek teşkil etmektedir. Aktör olarak devletlerin ve uluslararası örgütlerin geleceğe dönük adımlarının belirlenmesinde, aktörlerin birlikte ve ayrı ayrı değerlendirilmesi bir ihtiyaç olarak ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada, Avrupa Birliği ile ilişkileri rutin bir biçimde ilerleyen ve üyelik süreci neticelenmemiş olan Türkiye'nin, son yıllarda yükselişe geçen ve adından söz ettiren Şangay İşbirliği Örgütü ile ilişkileri incelenip, Türkiye açısından iki örgütün birbirine alternatif olması değerlendirilecektir. Çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, AB ve ŞİÖ'yü uluslararası örgüt olarak daha iyi anlamak adına uluslararası örgüt kavramına yer verilmiştir. İkinci bölümde, Avrupa Birliği'nin kuruluşuna ve kurumlarına; üçüncü bölümde Şanghay İşbirliği Örgütü'nün kuruluşuna ve kurumlarına yer verilmiştir. Son bölümde ise Türkiye'nin AB ve ŞİÖ ile olan ilişkileri, siyasal, ekonomik ve sosyo-kültürel başlıklar altında değerlendirilmiştir.

The bipolar system after the Second World War; after the collapse of the Soviet Union, a unipolar system emerged. In the last few decades that we have left behind, with the weight of some states and international organizations in the international system, the face of global politics has begun to appear as multipolar in terms of structure and actors. Changes in the international system have forced international actors to keep up with these changes. The emergence and transformations of the European Union and the emergence of the Shanghai Cooperation Organization are examples of the global dynamism's keeping up with the forced change in the political arena. In determining the future steps of states and international organizations as actors, it has emerged as a requirement to evaluate the actors together and separately. In this study, Turkey's relations with the Shanghai Cooperation Organization, which has been on the rise in recent years and whose relations with the European Union are progressing routinely and the membership process has not been concluded, will be examined and the alternatives of the two organizations to each other will be evaluated for Turkey. The study consists of four parts. In the first part, the concept of international organization is included in order to better understand the EU and SCO as an international organization. In the second part, the establishment and institutions of the European Union; In the third part, the establishment and institutions of the Shanghai Cooperation Organization are given. In the last part, Turkey's relations with the EU and the SCO were evaluated under political, economic and socio-cultural titles.