Metin AKPINAR ve Zeki ALASYA filmlerindeki halk kültürü unsurları = Elements of folk culture in Metin AKPINAR and Zeki ALASYA's films

Abstract

Bir milletin ya da topluluğun ortak bir noktada buluşmasını sağlayan en önemli unsurların başında kültür gelir. Günümüzde kültür aktarımı, pek çok kitle iletişim aracı tarafından sözlü ya da yazılı bir biçimde aktarılır. Kültür aktarımını hem sözlü hem de yazılı olarak yansıtan, içerisinde bulunulan toplumun duygu ve düşüncelerini, yaşayış biçimini, inancını, başlı başına kültürünü ele alan kitle iletişim araçlarından biri de sinemadır. Güzel sanatların alt dallarında yer alan ve yedinci sanat dalı olarak da bilinen sinema, doğal ya da kurgusal görüntüler taşıması ve işitsel veriler barındırması açısından halk bilimi çalışmalarına kaynaklık eder. Dolayısıyla halk bilimi ile sinema karşılıklı olarak birbirleriyle etkileşim içerisindedir. 1970'li yıllardaki petrol krizi, ekonomik sıkıntılar, siyasi ve toplumsal olaylar, köyden kente göç, modernleşme, sınıf değiştirme gibi konular Türk sineması içerisinde yerini almıştır. Zeki Alasya ve Metin Akpınar filmleri de dönemine ait bu konuları komedi ya da mizah unsuruyla işlemiştir. Sinemanın yanı sıra ikilinin içerisinde yer aldığı Devekuşu Kabare Tiyatrosu'nda da toplumsal ve politik olaylar sergilenmiştir. Bu çalışmada Zeki Alasya ve Metin Akpınar'ın birlikte rol aldığı 1974-1978 yıllarını kapsayan sekiz filmde bulunan Türk halk kültürü unsurlarının tespit edilmesi ve bu unsurların kullanım şekillerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada veri toplama tekniği olarak doküman incelenmesinden faydalanılmıştır. Çalışmada kültürel unsurlar sınıflandırma dahilinde tespit edilmeye çalışılmış ve pek çok halk kültürü unsuruna rastlanmıştır.

Culture is one of the most important elements that enable a nation or community to meet at a common point. Today, the cultural transfer is conveyed by many mass media in oral or written form. Cinema is one of the mass media tools that reflects the cultural transfer both verbally and in writing and deals with the feelings and thoughts, lifestyle, beliefs, and culture of the society in which it lives. Cinema, which is in the sub-branches of fine arts and also known as the seventh branch of art, is a source for folklore studies in terms of carrying natural or fictional images and containing auditory data. Therefore, folklore and cinema interact with each other. Issues such as the oil crisis, economic troubles, political and social events, migration from rural to urban, modernization, class change in the 1970s took their place in Turkish cinema. Zeki Alasya and Metin Akpınar's films also dealt with these period's issues with comedy or humor. In addition to the cinema, social and political events were also exhibited at the Devekuşu Cabaret Theatre, in which the duo took part. In this study, it is aimed to determine and to examine the elements of Turkish folk culture in eight films covering the years 1974-1978, in which Zeki Alasya and Metin Akpınar acted together. In the study, document analysis was used as a data collection technique. In the study, cultural elements were tried to be determined within the classification and many folk culture elements were encountered.