Değerler eğitimi bağlamında âşık tarzı Türk şiir geleneğinin incelenmesi = The study of folk poet style Turkish poetry tradition in the context of value education

Abstract

Değer, bireyin kendisini ve çevresini anlama çabasının sonucundaki referanstır. Bireyin algısındaki tutarlılık ve seçkinlik öz benliğini oluşturur. Değerler eğitimi, bireyin yaşamı anlamlandırmasındaki içsel sorumluluk bilincinin kazanma sürecidir. Günümüzde teknolojinin hızla gelişmesinin olumlu gelişmelere vesile olmasının yanı sıra istenilmeyen sonuçları da ortaya çıkardığı görülmektedir. Birey dolayısıyla toplum tarihsel süreç içerisinde sosyal, kültürel, ekonomik ve sanatsal boyutlarıyla varlık göstermektedir. Her toplumun zihniyetinin paradigmaları kendi dinamiklerine göre şekillenmektedir. Küreselleşmeyle birlikte bireysel ve toplumsal alanlarda özgün kalabilmenin zorlaştığı görülmektedir. Bu bağlamda değerler bakımından zengin olan Türk halk bilimi kaynaklarına yönelmenin kaçınılmaz olduğu anlayışına varılmıştır. Bu çalışmada değerlerin oluşmasında ve aktarılmasında âşık tarzı Türk şiir geleneğindeki âşıkların eserlerindeki değerlere dikkat çekilmiştir. Literatür taraması yapıldığında değer eğitimi ile âşık tarzı Türk Şiir geleneğinin değerler eğitimi paydasında çözümlemelerin yapılmasının uygun olduğu görülmüştür. Karacaoğlan, Sümmânî, Dadaloğlu gibi geleneğin yetiştirdiği âşıkların ilgili şiirleri değerler eğitimi bağlamında incelenmiştir. Âşıkların eserlerinde; duyarlılık, sevgi, saygı, sorumluluk, vatanseverlik gibi değerlerin var olduğu gözlenmiştir. Değerlerin oluşmasında, aktarılmasında ve yaşatılmasında âşıkların önemli rol oynadığı görülmektedir. Âşıkların değerlerle bezenmiş eserlerinin iletileri millî benliğin korunmasında, birlik ve beraberliğin sağlanmasında, farkındalığı yüksek bireylerin yetişmesi açısından önem arz etmektedir. Bu noktada değerler eğitimi ile âşık tarzı Türk Şiir geleneğinin disiplinler arası eğitim kazanımlarına uygun olduğu görülmektedir. Çalışma kapsamında âşıklık geleneğinin değerlerin oluşmasında ve aktarımında, toplumsal duyarlılık bilincinin oluşmasında ve millî kültürün oluşmasındaki güçlü dokusu vurgulanmıştır. Âşıklık geleneğinin gönül ustalarının sazları ve sözleriyle değerler eğitimine katkısı üzerinde durularak eğitim ve kültür dünyasına katkı sağlamak amaçlanmıştır.

Value is a reference resulting from the one's effort to understand oneself and environment. The consistency and the preeminence of the individual's perception form "self". Value education is the process of gaining inner responsibility consciousness of the individual while giving meaning to life. Today, it is seen that, although fast developing technology conduces to positive improvements, it also reveals undesirable results. Both the individual and consequently the society, show presence with their social, cultural, economic, and artistic dimensions. The mentality paradigms of societies are shaped in accordance with their own dynamics. As a result of globalization, it has become difficult to remain authentic in personal and social areas. In this respect, it is inevitable to head for Turkish Folk Science resources which are rich in values. In this study, the works of folk poets that are used to create and to pass on the values presented in the folk poet style Turkish poetry tradition have been pointed out. During the literature review it has been seen that it is appropriate to make analysis of value education and folk poet style Turkish poetry tradition on the grounds of value education. The related works of folk poets coming from this tradition such as Karacaoğlan, Sümmani and Dadaloğlu, have been studied in the context of value education. In the works of the folk poets, values like sentimentality, love, respect, responsibility, and patriotism are observed. For the creation, passing on, and survival of the values folk poets play an important role. The messages of the folk poets works decorated with values have significant importance in keeping national ego, maintaining unity and solidarity and raising individuals with high awareness. At this point, it can be clearly seen that value education and folk poet style Turkish poetry tradition correspond interdisciplinary educational gains. Within the study, the strong texture of folk poet tradition is emphasized for both the creation and passing on values and constructing social sensitivity consciousness and national culture. It is aimed to contribute to the world of education and culture by emphasizing the contribution of masters of folk poetry tradition to the value education with their instruments and verses.