Kolektif Biz Duygusu Bağlamında Klasik Ulus ve Çokkültürlülük Modellerinin Karşılaştırılması: Kanada-Quebec Örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı, klasik ulus modelinin "biz" duygusunu oluşturma unsurları ile çokkültürlülük modelinde "biz" duygusu meydana getiren unsurları karşılaştırarak bir mukayese yapmaktır. Somutlaştırma adına örnek olay olarak Kanada-Quebec'de yaşanan süreç ele alınmıştır. Kanada örneğini anlamlı kılan ise Kanada'nın her iki modeli de deneyimlemiş olmasıdır. Kanada-Quebec'i kendi içinde kıyaslamaya imkân tanıyan kritik dönüşüm 1960'lı yıllarda başlamıştır. Bu döneme kadar klasik ulus modeliyle şekillenen Kanada, bu dönemden itibaren çokkültürlü modeli uygulamaya başlamıştır. Bu bağlamda çalışma temel olarak 1960'lı yıllar öncesini ve sonrasını karşılaştırmalı olarak analiz ederek kolektif "biz" duygusunun geçirdiği dönüşümü inceleyecektir. Çalışma ayrıca postmodernizm ile birlikte ulus devlet modeline alternatif olarak gündeme gelen çokkültürlülük modelinde "biz" duygusunu inşa eden faktörlere ve onun "biz"in inşasındaki rolüne odaklanmaktadır. Bu bağlamda çalışmada literatür taraması ve karşılaştırma yöntemi kullanılarak "klasik ulus modelinde "biz" duygusunun unsurlarının neler olduğu", "çokkültürlülük modelinde "biz" duygusunun hangi unsurlar üzerinden inşa edildiği" ve "çokkültürlü modeli benimseyen ilk ülke olan Kanada'da uygulanan politikaların toplum içinde "biz" duygusunu sağlanıp sağlanamadığı" gibi araştırma sorularına cevap aranmaktadır. Çalışma kapsamında, teorik olarak klasik ulus modelinde toplum içindeki "ortaklıklar" üzerinden "biz" duygusunu inşa edildiği, çokkültürlülük modelinde ise klasik ulus modeli eleştirilerek "farklılıklar" üzerinden "biz" duygusunun oluşturulduğu şeklinde bir ana sonuçtan bahsedilebilir. 1990'lı yıllara kadar "biz" duygusunun oluşturulmasında yeni bir model olarak popülerliğini koruyan çokkültürlülüğün, 1990'lı yıllarla birlikte artan milliyetçi akımın etkisiyle klasik ulus modelinin yeniden gündeme geldiğini söylemek mümkündür. Kanada örneğine bakıldığında ise Kanada hükümetleri teorik olarak çokkültürlülük modelini benimsemelerine rağmen uygulamada çokkültürlülüğün siyasal ve hukuksal öğelerinden ziyade kültürel niteliklerini dikkate alan politikalar ürettikleri sonucuna ulaşılmıştır. Diğer bir deyişle Kanada'da uygulanan çokkültürlülük politikalarının klasik ulus modelinden sıyrılamadığı ve klasik ulus modelinin etkisini devam ettirdiği görülmektedir. Bu bağlamda çokkültürlülük modelinin Kanada ile Quebec arasında "biz" duygusunu sağlamada yeterli olmadığı ulaşılan sonuçlardan bir diğeridir. Anahtar Kelimeler: Biz Duygusu, Klasik Ulus Modeli, Çokkültürlülük, Kanada, Quebec

The purpose of this study is to compare the factors shaping collective "us" in classical national model and those in multicultural model. As a case of the study, the process occurred in Canada-Quebec is chosen simply because it witnessed both policy, traditional national model and multicultural model. More specifically, the turning point that makes Canada-Quebec best example for comparative method happened in 1960s. While Canada was ruled in classical national model of the centered power until 1960s, it was shaped with multicultural model since 1960s. In this context, the study, mainly, analyses the evolution of collective "us" in Quebec by comparatively examining the period before and after 1960s. Additionally, the study mainly focuses on the factors and their roles in shaping "collective us" of multicultural model which has raised with the emergence of postmodernism. In this context, by using comparative method, the study interests in the relevant questions such as "which factors help to build collective us in classical national model?", "which factors plays significant role in multicultural model in shaping collective us?", "whether policy carried out by Canadian governments, which is the first country embracing and legitimizing multicultural model could established collective us in Canadian society?". In this framework, the study, theoretically, concludes that while national model builds collective us on social similarities; multiculturalist model, which interrogates nationalist method, established collective us by insisting on differences in society. In retrospect, it can be argued that although multiculturalism was a popular model until 1990s, the classical national model has replaced its position with the globally re-emergence of nationalism. As to Canadian case, Canadian governments has carried out multiculturalist policy which overestimates cultural aspects of the matter rather than political and juridical. Finally, the study deduces that multicultural model in Canada failed to established collective us linking Quebecois to Canadian because the policy of Canadian state is not quite enough to satisfy Quebecois demands, which shows national model's effects in Canadian society. Keywords: Collective Us, Traditional National Model, Multiculturalism, Canada, Quebec