ÖZET Tez konum olan "İrteşke Seyahet" adli kitap, Sibir dolaylarında yaşayan Tatarlardan şair Muhammet Sadri tarafından toplanıp derlenen hikaye ve şarkılardan oluşmaktadır. Adı geçen kitap, Tataristan Kitap Neşriyatı tarafından 1989 yılında Kazan'da basılmıştır. Bu çalışma transkripsiyon, çeviri, gramer ve sözlük kısımlarından oluşmaktadır. Transkripsiyon: Tatar Türkçesinde Türkiye Türkçesinden farklı olarak e, h, ğ, p, w sesleri yer almaktadır. Tercüme: Sibirya Tatarlarının halk eserlerini öğrenmek amacıyla 1940 yılında Dil, Edebiyat, Tarih, Enstitüsü ve Kazan Müzik Folklor Derneği tarafından organize edilmiş bir araştırma gezisinin ürünüdür bu eser. Bu gezi, Sibirya Tatarlarının sadece şarkı ve müziklerini arayıp bulma işi ile sınırlanmamış, geziye katılanlar halk masalları, Tatarların dil özellikleri konusunda da araştırma yapmışlardır. Halkın yetenekli insanlarıyla karşılaşma, sohbet etme, onların bildiği eserleri biriktirme işleri araştırma ekibini oluşturan üyelerin tecrübelerini artırmıştır. Gramer: Tatar Türkçesin in gramer yapısı metne bağlı kalınarak sınırlı bir şekilde sunulmuştur. Fonetik, morfoloji, sintask bölümlerinden oluşmaktadır. Sözlük: Metinde geçen anlamı bilinmeyen kelimeler bu bölümde yer almaktadır. VII
ABSTRACT My thesis which is about the Irtışke journey, consists of songs and stories written by the Tatar poet who lives in Sibir. This book was printed in Kazan in 1989 by Tatar publications. This work is in three parts. These are a transcription a translation, an explanation of grammar and dictionary. Transcription: In Tatar Turkish there are some letters that are different from original Turkish. These are e, h, ğ, rj, w. Translation: This work was organized in 1940 by the language, literature and history Institute and the Kazan folk association in order to learn about the folk tradition and it appeared after a research journey. The people who took part in this journey looked for the songs and the music and also the folk stories and the language characteristics of the Siberian Tatars. Meeting talented people, talking to them about their tradition were very useful for the members. Grammar: The grammatical structure of Tatard Turkish was given in the text and it was given in a limited way. It consists of phonetics, morfology and syntax. Dictionary: In this part there are unknown words which can be seen in the text. VIII
