ÖZET Temelleri 1 864 Vilayet Nizamnamesine dayanan il özel idaresi "il" adlı coğrafi alanda faaliyet gösteren Anayasal bir yerel yönetim kurumudur. İl özel idarelerinin bütün işlemleri, eylemleri, personeli ve organları söz konusu idarenin yürütme organı olan ve aynı zamanda merkezi idarenin ildeki en üst temsilcisi ve ajanı sayılan, atamayla göreve gelen valinin yanında çeşitli kanunlarda gösterilen makamlarca idari vesayet denetimine tabi tutulmaktadır. İl özel idareleri üzerindeki idari vesayet denetimi, kendileri dışında kanunlarda gösterilen idari makam ve ya kuruluşlar tarafından, kanunlarda gösterilen sınırlar içinde, kamu yararım gözetmek, mahalli idareleri kanun dışı hareketlerden ve kamuya zarar verecek tasarruflardan uzaklaştırmak amacı ile yerine getirilmektedir. İl özel idarelerinin icraya ilişkin bir takım karar, eylem ve işlemleri ile organları ve personeli üzerinde gerçekleşen idari vesayet denetimi, onaylama, erteleme, bozma, önceden izin ve ilgili makamın yerine geçme şeklinde uygulanmaktadır. İdare sistemimizi örnek aldığımız Fransa'da 1982 yılında yapılmaya başlanılan ve valinin il özel idaresi ile irtibatının kesilmesi yönündeki gelişmeler ülkemizde yoğun tartışmalara konu olmuştur. İl özel idareleri üzerindeki idari vesayet denetimi en azmdan hafifletilmelidir. Valinin seçimle işbaşına gelmesi Türk yönetim sistemi ve geleneği bakımından uygulana bilecek bir öneri olarak görülmemektedir. Ancak, Fransa örneğinde olduğu gibi validen il özel idaresi üzerindeki yürütme görevi alınarak bu görev il genel meclisi içinden çıkacak bir başkana devredilmesi yararlı olabilir. ıx
The basis of the law called City Special Administration ( Vilayet Nizamnamesi ) were built in 1864. în this law City Special Administration was designed as an constitutional operating within the borders of a city. All actions, transactions, personel and organs of the City Special Administration are contolled by the local gevernor who is, appointed by, and in the top repsentative and agent of the central geverment. To gether with the local governor, the City Special Administration is controlled by some other posts in accordance with the releted laws. The control carried out by the central government over the City Special Administration aims to keep this institution withim the borders of the laws, to protect the interests of the public and to pretent it from the unlawful actions. This control is carried out in the from of approvement, disapprovement, postponing or giving prior permition about the given action. In France, where we took our administration system an a model, there have been developments to disconnect the governons relations with "City Special Administration'' which is in effect since 1882. There developments have been the subject of intensive debates in our country as well The idea of selecting local governor is not suitable for Turkey taken our tradition in to account. However, in my opinion, it would be suitable to take the power of control from the local governor and pass it to the ecected chair of city councill.
