TÜRKÇE ÖZET İnsanlık tarihi kadar eski olan spor hareketleri, zaman içersinde sosyal ve teknolojik gelişmelere paralel olarak gelişme göstermiştir. Tarih boyunca kurulan devletlerin sosyal ve kültürel hayatlarında önemli görevler üstlenmiş, insanların her zaman büyük bir ilgi ile yaklaştığı sosyal bir müessese haline gelmiştir. Özellikle batılı ülkelerde toplum bilimi olan sosyolojinin bir dalı olarak uzun yıllardan beri, ilgi ve araştırma alanı olarak üzerinde çalışmalar yapılan spor sosyolojisi, maalesef ülkemizde kısa bir geçmişe sahip bir alandır. Günümüzün en önemli ekonomik sektörlerinden olan spor sektörü, bu gelişmenin yanında sosyal ve kültürel alanları da ihtiva etmesi sebebiyle, önemli bir sosyolojik alan konusu haline gelmiştir. Tez çalışmasında, sosyoloji bilimindeki "sosyal bütünlük" kavramının spor ile sağlanıp, sağlanamayacağı konusu araştırılmıştır. Öncelikle, ilk insanlardan beri sporun sosyal ve kültürel hayattaki yeri incelendi. Daha sonra dünyada ve çağlar boyunca, özellikle Eski Türklerden günümüze kadar spor hareketlerinin, insanlar ve ülkeler arasında bir bütünlük sağlayıp sağlayamadığını ya da ne derece sosyal bütünlüğün oluşmasına katkıda bulunduğunu araştırıldı. Eski Türklerden günümüz Türkiyesine kadar, sporun sosyal bütünleşmeye olan tesiri incelendi. Özellikle de, ata sporlarımız olan; güreş ve atlı sporlar üzerinde duruldu. Son olarak da, günümüz sporlarının sosyal bütünlüğü sağlamadaki tesirleri araştırıldı. Yapılan çalışmada, ilk çağlardan beri spor hareketlerinin, insanları birbirlerine yaklaştıran ve bütünlüğün sağlanmasında önemli görevler üstlenen bir sosyal müessese olduğu anlaşılmaktadır. Özellikle Türk Devletlerinde her zaman önemli bir yeri olan spor hareketleri, bu devletlerin güçlü, kuvvetli ve birlik, beraberlik içerisinde olmasında önemli faydalar sağlamıştır. Ayrıca, spor hareketlerinin milletleri de birbirlerine yaklaştıran önemli bir güç olduğu da anlaşılmaktadır. VIII
Sport, that are as old as the history of the human being have developed parallel to the social and technological developments. Sports undertook indespensable roles in the social and cultural lives of the societies in the history and have been esteblished as a social institution that have always atracted people. Sports sociology, that was defined as one of the branches of sociology, has unfortunately a brief background in our country. Sports being one of the most important economic sectors, together its social and culturel dimensions have become an important field of sociology The subject of this thesis is "to question if the social uniformity of sociology can be achieved through sports". First, the place of sports in the social and culturel lives of the people in the history was investigated. After that the role of the sports in the development of the inter-country relationships with special emphasis on the Turkish societies in the history, was evolueted. The impact of the sports on the socialization in the lives of the old and recent Turkish societies was investigated. Especially our major traditional sports; wrestling and horse- riding related activities were investigated in detail. Finally the role of the popüler sports activities of today in the social integrity was searched. It was concluded that from the very begining of the mainkind sports have been a social institution contributing the social integrity of the societies Especially sports had always an important role in the integrity, uniformity and the strength of the Turkish states. Sports also appeared to be an important power getting the nations closer the each other. IX
