Mükatil B. Süleyman’ın fıkhi görüşleri (Kitab’u tesfir-i hamse aye min-el’kur’an bağlamında

Abstract

Medreseler bir eğitim öğretim müessesesi olarak kurulmalarının akabinde İslâm toplumu için önemli bir yere sahip olmuşlardır. Osmanlı Devleti'nin eğitim öğretimi için de önemli bir yere sahip olan medreseler çok uzun bir süre ülkenin en başta gelen eğitim kurumları olma özelliğini korumuşlardır. Hem din eğitim ve öğretimini hem de devletin çeşitli kademeleri için gerekli olan yetişmiş elemanı sağlama noktasında yüzyıllar boyunca ihtiyaca cevap veren medreseler, zamanla bozularak ıslâha muhtaç hale gelmişlerdir. II. Meşrutiyet'e gelininceye kadar çeşitli ferman, emir ve layihalar ile medreselerin ıslâhına teşebbüs edilmişse de başarılı olunamamış, bozulma ülkenin diğer kurumlarında olduğu gibi tedrici olarak devam etmiştir. Tanzimat'tan sonra batı tarzı eğitim kurumlarına önem verilmesiyle de medreseler tamamen kendi hallerine bırakılmıştır. II. Meşrutiyet'in ilan edilmesiyle ülkede esmeye başlayan hürriyet rüzgârları medreseleri de etkilemiş ve özellikle bu dönemde önceki dönemlerle kıyaslandığında daha bilinçli ve köklü olarak medreseleri düzeltme girişimlerinde bulunulmuştur.Araştırmamızda ilk olarak medreselerdeki problemlerin tarihi temellerinin tespitini kolaylaştırması bakımından ve konu bütünlüğünün sağlanması açısından medrese kurumunun kısa bir tarihine yer verilmiştir. İkinci olarak II. Meşrutiyet sonrası medreselerin problemleri ve çözüm önerilerine değinilmiş, son olarak ise II. Meşrutiyet sonrası medreseleri ıslâh için yapılan resmi çalışmalar incelenmiştir.Araştırmamız kapsamında II. Meşrutiyet'in ilan edilmesinden Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun çıkmasına kadar olan dönemde medreselerin ıslâh arayışlarını ortaya koyan ve Sırât-ı Müstakîm ve Sebilürreşad dergilerinde geçen konuyla ilgili makaleler tespit edilmiş, incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Medreselerin ıslâhı için ortaya konan müderris, talebe-i ulûm ve aydınların düşüncelerine yer verilmiştir.

After having been founded as an education institute, Madrasahes became important for Islam Society. Also, as being important for Ottoman Empire, Madrasahes maintained as being one of the most important education institutes for a long time. Both in religious and education, in some parts of empire, they served qualified staff for the requirements but in time of they became spoiled and needed improvements. Until II. Constitutionalism, any achivements couldn?t be reached in spite of imperial orderances, petitions, commands and Spoiling also continued in other institutes of empire. After Tanzimat, with help of paying importance of european style in education institutes, madrasahes were left alone. Following the II. Constitutionalism, liberty movements affected madrasahes and especially, madrasahes were attempted to improve radically and consciously compared to the previous of mentioned period.In our research, first of all, a brief history of madrasah instution has been given to simplify madrasahes? history basics and for the integrity of subject. Second, solution propasal about madrasahes following the II. Constitutionalism has been discussed and finally, regulations for madrasah improvement following II. Constitutionalism has been examinedFor our research articles about subjects in Sırât-ı Müstakîm and Sebilürreşad reviews that was presented in the period of improvements until education reform(tevhidi tedrisat) have been fixed, analysed and evaulated. For the improvement of madrasahes, muderrises?(formely professor),science students? and intellectuals? ideas have been given.