Abstract:
Beyhakî'nin Şuabu 'l-îman " İsimli Eserinin Kelâm İlmi Açısından Tetkiki" konulu tez bir giriş, üç bölüm ve bir sonuçtan oluşmaktadır. Buna göre tezin mahiyeti şöyle özetlenebilir: Birinci Bölümde, Beyhakî'nin hayatı ve ilmî şahsiyeti, hocaları, talebeleri ile beraber, eserleri, dînî ilimlerdeki yeri ve hakkında söylenenler incelenmiştir. İkinci Bölümde, Şuabu 'l-îman ile ilgili hadisler ve eserlere yer verilmiştir. Bu bölümde Beyhakî'den önce ve sonra aynı konuda eser yazan müellifler ve eserleri tanıtılmıştır. Yine burada Beyhakî'nin Şuabu 'l-îman isimli eserinde izahını yaptığı yetmiş yedi adet îmanın şubeleri yer almaktadır. Üçüncüde: 'Beyhakî'nin Şuabu'l-îman Adlı Eserinin Kelâm Dmi Açısından Tetkua" bölümü altında sırasıyla: İlahiyat ve Nübüvvet Bahisleri, îman şubelerinden: Meleklere, Kitaplara, Kaza ve Kadere, Ahirete îman konulan, îman ve İslâm bahisleri ele alınarak incelenmiştir. Her bölüm özellikle, Beyhakî'nin takip etmiş olduğu metoda göre işlenmiştir. Üçüncü bölümde detaylı olarak sırasıyla şu konular yer almaktadır: İlahiyat bahisleri, Allah'ın varlığını isbatta Beyhakî'nin metodu, Allah'ın varlığına ve birliğine işaret eden deliller hakkındaki bilgilere yer verilmiştir. Yine bu bölümde Nübüvvet konulan ve buna bağlı olarak: nebî ve rasûl kavramı, nübüvvet alâmetleri, nübüvvetin isbatında mu'cizelerin yeri, peygamberlerin gönderilmesindeki gerek ve hikmetler, kendilerine kitap verilen peygamberlerden, Hz. Mûsâ, Hz.Dâvud, Hz. İsâ ve Hz. Muhammed'in (as.) bazı mu'cizeleri örnek olarak zikredilmiştir. Yine burada: Kur'an'ın i'cazı ile Kur'an dışındaki Hz.Peygamber'in mu'cizelerinden bazılan ve üstün halleri de yer almaktadır. Keza bu bölümde: Melek/ere, Kitap/ara, Kaza ve Kadere, Ahirete, öldükten sonra tekrar diri/meye, Hasr ve Mahşere îman konulan ile; kabir hayatı, kıyametin büyük ve V1I1küçük alâmetleri gibi mevzuları içermektedir. Ayrıca üçüncü bölümde: îman ve İslâm bahisleri başlığı altında şu konular da incelenmiştir: îman ve tanımı, îmanın hakikati, îmanın artıp-eksilmesi, îman-amel ve îman-îslâm ilişkisi, îmanda istisna, tekfir meselesi, mukallidin ve şüphecinin îmanı, îmanı sahih olanla-olmayanlar. Sonuç bölümünde de Beyhakî'nin Şııabii 'l-îman 'ındaki ele aldığı konuların genel bir değerlendirilmesi yapılmıştır.
