Abstract:
Tarihte, 1868'de Galatasaray Lisesinin kuruluşuna kadar giden "Lise", Türk Eğitim sisteminde çok önemli bir yere sahiptir. Geleneksel olarak geçmişte lisenin amacı, küçük bir elit gruba, devlet kademesinde yüksek mevkiler hazırlamaktı. Ayrıca lise genel kültür veren ve öğrencilerini üniversiteye hazırlayan bir eğitim kurumu idi. 1950'lerden sonra lise öğrencilerinin sayısında belirgin artışlar kaydedilmiş olması, normal liselere ilave olarak, bir çok endüstri meslek liseleri ve daha sonraları da teknik lise ve Anadolu teknik liselerinin de açılmalarını sağlamıştır. Böylece liseler, genel kültürü oluşturma ve üniversiteye hazırlama yanında, meslek liseleri ile de gençliği mesleğe hazırlamaya yönelik hizmet verebilmiştir. Lisenin Türk eğitim sisteminde istisna bir yerinin olmasına rağmen, Türkiye'de lise ile ilgili araştırmalar yok denecek kadar azdır. Bu çalışma, bu boşluğu doldurmaya yönelik olarak hazırlanmıştır. Bu araştırma Adapazarı 'nın 7 lisesini; Normal, Süper, Ticaret lisesi, Endüstri Meslek, Teknik ve Anadolu Teknik liselerini de içeren bir alan araştırmasıdır. Çalışmada bu yedi lisede verilen dersler ve okulların sosyal organizasyonu, kültürü, öğretmen-öğrenci ilişkileri ile eğitim programlan iki dönem süresince kapsamlı olarak incelenmiş, okullar arasında karşılaştırmalar yapılarak Türkiye'deki ortaöğretim gerçeği ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışma; normal lise öğrencileri ile süper lise öğrencilerinin akademik ilgi ve basanları açısından nasıl farklılıklar gösterdiğini ve öğretmenlerin süper lise ve normal lise öğrencilerine yönelik değer yargılannın öğrencilere nasıl farklı nitelikte bilgiler ile yansıdığını ortaya koymaya çalışmaktadır. Araştırma, aynca öğretmen ve öğrenciler arasındaki problem ve çatışmalar ile öğretmenler ve okula idaresi arasındaki ilişkileri ele almaktadır. Okulun içinde bulunduğu olumsuz şartlar ve öğrenci ilgisizliğinin öğretmenler üzerindeki olumsuz etkileri vurgulanarak, birçok öğretmenin derslerde disiplini sağlamaktan, eğitim ve öğretim ortamı yaratamadığı ve istenilen verimin alınmadığına dikkatler çekilmiştir. Son olarak çalışma, ortaöğretim kurumlannın yeniden nasıl yapılandınlacağı konusuna ilişkin yorumlamalar ile tamamlanmıştır.
