Özel yetenek sınavına katılan adayların başarısına yapısal faktörlerin etkisi

Abstract

Divan kelimesinin değişik alanlarda kullanılan çeşitli anlamlan vardır. Hukukta, devlet idaresinde, sözlükte ve edebiyatta ayrı anlamlan karşıladığını görüyoruz. Edebiyat dilinde şairin, şiirlerini belli bir düzene göre topladığı mecmuaya "divan" denir. Bizim çalıştığımız eser, "Misali" mahlasıyla şiirler yazan Gül Baba'ya aittir. Eser Süleymaniye Kütüphanesi, Yazma Bağışlar Bölümü, 2636 numarada kayıtlıdır. Nesih tarzı yazı ile Osmanlı Türkçesi ve alfabesiyle, 186 varak (yaprak, 372 sayfa) halinde el yazma manzum bir eserdir. Divan tertibine göre yazıldığını, zaman zaman akıcı bir üsluba sahip olduğunu görmekteyiz. Şairimizin fikir yapısını yansıtmasından dolayı, Hurufi inanç ve akidelerini içeren eserde yer yer sevgiliye duyulan aşkın konu edildiğine şahit oluyoruz. Eserde dil, imlâ ve vezin hataları da vardır. Divanın kasideler bölümü "tevhid" ile başlayıp "gazeliyyat", "musammat" ile devam edilmiş, herhangi bir başlık kullanılmamıştır. Beyit esasına dayalı nazım şekilleri ile bend esasına dayalı nazım şekilleri karışık olarak yer almıştır. "Rubaiyyat" bölümü ise eserin son bölümündedir. En sonda onun takipçisi olduğu anlaşılan "Mahşeri" isimli biri tarafından bir murabba yazılmış ve son kıtasında tarih düşürülmüştür. Eserde Arapça ve Farsça kelimeler, tamlamalar vardır. Bazı şiirleri anlaşılması kolay, sade bir dille yazılmıştır. Genelde şiirlerinde, Hurufi inançlarını yansıtmıştır. Bu tür şiirlerinde anlam bütünlüğü oluşturmada güçlük çekmiştir. Gül Baba, Hurufîliğe inanan bir şahıs olarak bu inanç sisteminin kurallarını şiirlerinde sıklıkla işlemiş, bu duygu ve düşüncelerini eserine yansıtmıştır. Bu sebeple çalıştığımız eser farklı ve önemli bir özellik arz etmektedir. Tezimizde, orijinal el yazma bir eserden edebiyat sahamıza çalışılmamış bir eser aktarmayı amaçladık. Eserimiz Osmanlıca alfabeden Latin alfabesine çevrilmiş ve transkripsiyonlu metin haline getirilmiştir. Elde edilen metnin dil, şekil ve muhteva yönünden genel bir değerlendirilmesi yapılmıştır.

The word "Divan" has variety meanings used in different fields. We see it in literature, dictionary, law and government. İn literature it's called "Divan" which a magazine which a poet collects his/her poems according to an order. The work we study on is belong to "Gül Baba", who wrotes poems with "Misali" nickname. The work is registered in 2636 number, hand painted Grant Part in Süleymaniye Library. It's hand written verse work, 186 leaves metal (paper, 372 pages) in Ottoman Turkish and alphabet with "nesih" written with Divan arrangement. As our poet reflected his ideas we testimony that the work contents Hurufi beliefs in places. It has been subjected the love that felt for a mistress. There is some mistakes on language orthogrophy and metre. In Divan the parts of "kaside" are begun with "tevhid", continued "gazeliyyat" and "musammat" without used any headlines. It take places couplet basic verse styles and stanza basic verse styles in comlex wav the "rubaiyyat" part is at the end of the work. İn the end there is "murabba" written by someone called "Mahşeri". The date is noted at the last couplet. In the work there are Arabic and Farsça phrases. Some of poems are written in plain language and they are easy to understand in General in his poems he reflected his Hurufi beliefs. He happened some difficulties to get meaningful entire. Gül Baba, believes in Hurufi, often had used the rules of this system of belief in his poems he had reflected his feelings and thoughts in his work. So the work we study on has a specific important and difference. In our thesis we had aimed to transfer the original hand written work that hasn't been studied on our Literature field. Before our work has translated from Ottoman alphabet to Latin alphabet it got together text with transcription. It has been made a general appraisement for the text as language, figure and concept.