Biz bu çalışmamız da Ömer Nasuhi Bilmen ve O'nu tarihe geçiren en önemli eserlerinden birisi olan Hukuki İslamiye ve Istılahatı Fıkhiyye Kamusu adlı eserinin hukukî tahlilini yapmaya çalıştık. Araştırmamıza Türkiye'deki kanunlaştırma hareketlerine genel bir bakışı amaçladığımız giriş bölümüyle başladık. Tanzimat'tan önce Osmanlı toplumunda hukuk, Tanzimat'tan Cumhuriyet Hukuk'una geçiş ve Cumhuriyet'le başlayan yeni hukuk dönemi hakkında genel bilgiler vermeye çalıştık. Daha sonra Ömer Nasuhi Bilmen ve Istılahatı Fıkhiyye Kamusu hakkında tanıtım mahiyetinde özet bilgi sunarak bölümlere geçtik. İki bölüm şeklindeki çalışmamızın birinci bölümünü Ömer Nasuhi Bilmen' in hayatı, ilmi kişiliği ve eserlerine ayırdık. Eserlerini Tefsir, Fıkıh, Hadis, Kelam, Ahlak ve Edebiyat alanlarındaki çalışmaları şeklinde gruplandırarak, telif ettiği kitaplarıyla alakalı özet bilgiler vermeye çalıştık. Bu bölüme, yayınlanmış olan bazı makaleleri ve nerelerde yayınlandıkları hakkındaki bilgileri aktararak son verdik. İkinci bölümü ise tamamen esere ayırmış bulunmaktayız. Müellif niçin böyle bir eseri yazma gereği hissetmiş? Eser nasıl bir sistematik üzere kaleme alınmış? Hangi kaynaklardan istifade edilmiş? Eser üslup bakımından günümüz insanına hitap edebiliyor mu? ve Hukuki İslamiyye Kamusu İlim dünyasında ne tür etkiler meydana getirmiş?... Bütün bu sorulara cevaplar bulmaya çalıştık. Sistematikten bahsederken klasik fıkıh kaynaklarının sistematiği, daha özelde Hanefi mezhebindeki sistematik gelişim, Kamus'un bu sistematik içerisindeki yeri araştırılmıştır. Kullanılan kaynaklar Hanefi ve diğerleri şeklinde bir ayırıma tabi tutulmuştur. Eserin dilinden bahsettikten sonra ilim dünyasındaki etkileri ıstılahlar ve genel olarak eser hakkında söylenilenlerin özetlenmesi ile sona erdirilmiştir. Çalışmamız esnasında İSAM Kütüphanesi başta olmak üzere Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kütüphanesi ve SAÜ. İlahiyat Fakültesi Kütüphanesi' nden istifade ettik. Mümkün olduğunca eser ve müellifi hakkındaki her malumata ulaşmaya çalıştık.
Ömer Nasuhi Bilmen' s Scholarly Personality and Analysis of His "Hukuki Islamiyye ve Istilahah Fıkhiyye Kamusu". In our thesis, we tried to study Ö. Nasuhi Bilmen' s life and to analyse his noble book, "Hukuki Islamiyye ve Istılahatı Fıkhiyye Kamusu" from a legal perspective. We began our study with Turkish codification which is the introductory chapter. We tried to give general informations about the legal system in Ottoman community before Tanzimat. After that, transition from Tanzimat to republican legal system and new legal era which begins with the Republic has been studied. Then, we gave some informations about Ö. Nasuhi Bilmen and his noble book and passed to main chapters. We assigned second chapter only to his book. In our thesis we tried to answer some important questions about the book. After analyzing general classical sysmatic of fiqh and especially Hanafi's legal systematics, we tried to investigate the very systematics of Kamus and it's place among these classical systematics. The references used in Kamus have been classified as Hanafi's and other's. Keywords: Kamus, codification, legal system, legal systematics, bibliography. IX
