Melhame-i Cevrî (Tanıtımı-transkripsiyonlu metin-konu tasnifi- asıl metin- sözlük)

Abstract

Melhame-i Çevri 17.yy. Klasik Edebiyatı ürünüdür. Muhteva itibariyle aylan ve günleri konu alan bir takvim özelliği taşımaktadır. Çevri, Melhame'yi Selahaddin Yazıcı'nın Şemsiyye adlı eserinden sadeleştirmek suretiyle aktarmıştır. Eser güneşi, ay'ı, yıldızları, gökyüzü ve yeryüzü hareketlerini esas alarak geleceğe dair hükümler vermektedir. "Meteoroloji kitabı" olarak da bilinen Melhame, asıl itibariyle "nücüm ilmi"ne dayanmaktadır. Eserde gelecekle ilgili bilgiler bilge ve hakim kişiliğiyle tanınan Dânyâl Nebî'ye isnat edilmiştir Melhame yüzyıllar boyunca halk tarafından çok okunan ve rağbet görülen eserler arasında yer almıştır. Bu sebeple günümüze ulaşan bir çok el yazma ve taş baskı nüshası mevcuttur. Bu nüshalara 24 tanesini tespit edebildik. Çalışmamızda Süleymaniye Kütüphanesi, Çelebi Abdullah Efendi Bölümü' nde 234 numaralı el yazma nüshayı kullandık. Aynı zamanda İzmir Milli Kütüphanesi' nde bulunan yazma nüsha ile Mehmet Emin Ertan'ın kitaplığında bulunan yazma nüshadan faydalandık. Üzerinde çalıştığımız Sü nüshası, 1086H. (Muharrem) tarihli, 97 varaktır. Müstensihi belli değildir. Başlıkları Farsça'dır. Mesnevi tarzında yazılmıştır. Cevri Melhame'yi 1045H./1634 tarihinde Şemsiyye' den aktarmak üzere kaleme almıştır. Melhame'nin aslı Farsça bir kaynağa dayanmaktadır. Melhame-i Cevri Türk, Yunan, Rum, Süryânî, Arap... vb. kavimlerin âdetlerini, tarihi günlerini, yaşayışlarını, savaşlarını, dinî inançlarını yansıtması açısından önem taşımaktadır. Melhame-i Cevri'yi Osmanlı Alfabesi'nden günümüz Latin Alfabesi'ne çevirerek transkripsiyonlu bir metin haline getirdik. Daha sonra eserin konu tasnifini yaptık. Bu tasnifte günümüze hitâb edebilecek olayları ele alarak örneklendirdik ve bunları anlaşılır

Melhame-i Cevri was a Classical Literature in 17 th centuries. In respect to content, it shows calendar characteristics which consists of days and months. Melhame is translated by Cevrî from Selahattin Yazıcı' s literatüre by simplification which is named Şemsiyye. The literatüre uses the sun, the moon, stars, sky and the movement of earth to give some judgement about future. Melhame is known as a "Meteorology Book" which is based on "İlm-i nücüm". In literature, about the knowledges of future are imputed to Dânyâl who is known as a profoundly wise man. Melhame was involved in literature that was popular and read by many of the people during centuries. For this reason, There are many handwritten and copies which are arrived up to now. We established 24 copies. In our work, we used handwritten copy which is numbered 234 at the part of Çelebi Abdullah Efendi in Süleymaniye Library. At the same time, we benefited from İzmir Milli Library and Mehmet Emin Ertan's library. Our working Sü copies, the date of 1086H. (Muharrem), it has 194 pages. Copier is not known. Titles are Persian. It was written Mesnevi style. Cevri wrote out Melhame the date of 1045H./1634M. which is translated from Şemsiyye. The origin of Melhame is based on Persian written source. Melhame-i Cevri is important for reflecting tradition, historical days, the way of living, wars, pertaining to religion of Turk, Greek, Rum, Arap, Süryani tribes. Melhame-i Cevri was translated from Ottoman Alphabet to our todays Latin Alphabet. After that, we classified the subject of literature. The events which could be adopted today we have just illustrated them and we put them ordinary to be understood. And also, we added a dictionary at the end of the thesis which includes words in text.