Pervaneoğulları Beyliği

Abstract

ÖZET Muinüddin Süleyman Pervane, Selçukluların son dönemlerinde etkili olan önemli bir isimdir. Babası da kendisi gibi bir dönem Selçuklu veziri olan Pervane, Tokat ve Erzincan Serleşkerliği'nin ardından, kısa sürede Selçukluların Pervanesi olur. Pervane içinde yaşadığı dönemde Selçukluların kaderine hükmeder. Aynı zamanda Sinop ilini geri almayı başarır. Böylece Pervaneoğulları'nın kurulmasına ön ayak olur. Muinüddin Pervane Moğollara etkisini kırabilmek, Memluk sultam Baybars'tan yardım ister. Moğollara ihanet eden Muinüddin Pervane, bu süreçte Moğollar tarafından idam edilir. Selçuklular Pervaneden sonra kendilerini bir daha toparlayamazlar. Muinüddin S. Pervane'nin öncülük ettiği beyliğin başına Muinüddin Mehmet Bey geçer. Beyliği uzun süre yönetir. Onun bütün dönemi Moğollara bağlı kalmakla geçer. Daha sonra başa Mühezzibüddin Mesut bey geçer. Mesut Beyin ismini Cenevizliler tararından kaçınlışmda ve Samsun ve Bafra'ya hakim olduğunda görüyoruz. Pervaneoğulları'nın en renkli, hareketli ismi Gazi Çelebidir. Denizcilikte önemli başarılar elde eder. Gazi Çelebi Cenevizlilere ve Trabzon Rum Pontuslulan'na üstünlük kurar. Son olarak Fülane Hatun başa geçer. Dönemi kısa sürer. Onun ölümüyle de Pervaneoğulları Beyliği Candaroğulları'mn hakimiyetine girer. Pervaneoğullan Beyliği idarî ve kültürel yapılanması ise, o dönem Anadolu'da yer alan diğer beyliklerin benzeri şeklindedir. Beyliğin öne çıkan yönü denizcilik hayatı olmuştur. Sinop'ta güçlü bir tersane oluşturulur. Bu donanma ile Karadeniz ticareti ele geçirilir. Ayrıca Pervaneoğullan Beyliğinden günümüze kalma Sinop ilinde pek çok mimari eser bulunmaktadır.