Tahakkuk esaslı devlet muhasebesinde dönemsonu işlemleri

Abstract

ÖZET Şu an Türkiye'de de uygulanmakta olan, gelirlerin tahsil edildiğinde, giderlerin ise ödendiği kayıt altına alınması anlamına gelen nakit esaslı kayıt yönteminin devlet muhasebe sisteminden beklenilenleri karşılamada yetersiz kaldığı görülmektedir. Bundan dolayı mevcut muhasebe sisteminin yeniden yapılandırılması gereği ön plana çıkmaktadır. Bu durum, halen uygulanmakta olan nakit esaslı kayıt yönteminin geliştirilmesini ya da yerine başkasının ikamesini gerektirmektedir. Uygulamada bir çok ülkede nakit esaslı kayıt yönteminin terk edilerek bütçe gelir ve giderlerinin nakit esasına göre kaydını da içeren tahakkuk esaslı kayıt yönteminin tercih edildiği görülmektedir. Türkiye için de durumun bu yönde olduğu görülmektedir. Bu çalışma ile, devlet muhasebesi kayıt yöntemlerinden biri olan tahakkuk esasının devlet muhasebe sistemine entegre edilmesi sonucunda ortaya çıkacak yeni dönem sonu işlemlerinin, kamu kuruluşlarının faaliyetlerinin yorumlanmasında sağlayacağı katkı vurgulanmıştır. Çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde; devlet muhasebesinin genel özellikleri tanıtılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde; nakit esaslı ve tahakkuk esaslı kayıt yöntemlerinde kullanılan hesaplar ve işleyişleri ayrı ayrı tanıtılarak, yöntemler hesaplar açısından ve konsolide bütçe uygulamaları açısından olmak üzere iki başlık altında karşılaştırılmalı olarak değerlendirilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise; nakit ve tahakkuk esaslı sistemlerde yapılacak olan dönem sonu işlemleri tanıtılmış ve Karayolları Merkez Saymanlığına ait örnek monografi, hem tahakkuk hem de nakit esaslı kayıt yöntemi baz alınıp çözümlenerek sonuçlar karşılaştırmalı şekilde değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Çalışmanın sonuç kısmında ise genel bir değerlendirme yapılmıştır. vn