İşyerlerindeki dini nitelik taşıyan sembollerin kişilerin tutum ve davranışlarına etkisi

Abstract

Dinin amaç ve hedeflerinin doğru olarak anlaşılması, insan tabiatının iyi bilinmesiyle yakından ilişkilidir. İnsan tabiatının iyi bilinebilmesi için de psikoloji ilminin verilerine gerek duyulmaktadır. Bilindiği üzere din psikolojisi, insanın ruhî yaşayış ve davranışları içersinde dinî nitelik taşıyan her belirtryi inceleme konusu yapar, işyerlerinde ve ticarethanelerde bulundurulan, dine ait olduğu toplumca kabul görmüş semboller de bu belirtinin birer örneğidir. Bu noktadan hareketle kişilerin dindarlık derecelerinin göstergesi olarak gördüğümüz dinî inanç ve tutumların şekillenmesinde, dinî nitelik taşıyan sembollerin kişilerdeki algılama farklılıklarına ne yönde etki ettiğim araştırıp, psikolojik açıdan tahlil etmek araştırmamızın asıl amacım oluşturmaktadır. Çalışmamız kapsam olarak, bir saha araştırması temeline oturtulmuştur. Bu bağlamda belirlenen ömeklem ise, İstanbul - Kadıköy bölgesidir. Araştırmamızda gözetilen yöntem, ömeklem dahilinde seçilen bireylere konumuza ilişkin sorulardan oluşturularak hazırlanan anketlerin uygulatılması ve sonrasında yine bu kişilerle yapılan mülakatlarla gerçekleştirilmiştir. Ömeklernimizde olan bu kişilerin belli bir kısmının işyeri ve ticarethane sahibi olmasına da ayrıca dikkat edilmiştir. Yine yapılan bu araştırmada göz önünde bulundurulan toplum kesiti, 20-50 yaş arası kadın ve erkeklerden oluşan ve belirli bir gelir ve kültür seviyesi gözetilmeyen kimselerden oluşmaktadır. Ömeklem bölgemizden elde edilen verilerden; işyerlerindeki dinî nitelik taşıyan sembollerin toplum tararından nasıl algılandığı ve bu sembollerin, toplum kültür örgüsü içersindeki yeri araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlar itibarı ile varlıklarını bir değer olarak sürdüren söz konusu sembollerin kişiler tararından algılanmasının sadece bir alışkanlık gereği olduğunu, tamamıyla gelenek ve örfe dayandığım açıkça söyleyebiliriz. Daha net bir ifadeyle belirtmek gerekirse, kişilerin işyerlerinde bulundurulan dinî sembollere karşı aldıkları tavrın; bu sembollerin anlamım bilmeden, onları araştırma gereği duymadan şekillendiği, dahası bireylerin gözü kapalı bir şekilde bu sembollere inanıp bağlandıkları ve bu yönde tutum geliştirdikleri söylenebilir.