Beden eğitimi öğretmenlerinin mesleki sorunları ve tükenmişlik düzeyleri (Bursa ili uygulaması)

Abstract

Bu araştırma beden eğitimi öğretmenlerinin problemlerini saptamak ve öğretmenlerin tükenmişliğini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda Bursa ilinde ilköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan beden eğitimi öğretmenlerine bireysel olarak Kişisel Bilgi Formu, Beden Eğitimi Problem Tarama Envanteri ve Maslach Tükenmişlik ölçeği uygulanmıştır (Ek:l, Ek:2, Ek:3 ). Kişisel Bilgi formu Okul Rehber Öğretmeni ve alanda çalışan Beden Eğitimi Öğretmenleriyle ön görüşmeler sonucunda oluşturulmuş ve bu alanda yapılan araştırma sonuçlarına göre değişkenler belirlenmiştir. Bireysel görüşmelerle form ve envanter uygulanarak toparlanmış ve çözümleme aşamasında puanların ortalamaları ve yüzdelik hesaplamalarında bilgisayardan yararlanılmıştır. Beden eğitimi öğretmenlerinin problemleri 4 grupta yer almaktadır. Okul idaresiyle ilgili problemler, okul ve fiziki şartlarla ilgili problemler, öğrenci ve aile ile ilgili problemler ve öğretmen yetiştirilmesiyle ilgili problemlerdir.Anket sonuçlarına göre beden eğitimi öğretmenlerinin problemleri işaretleme oranı % 40 olup en fazla problem alanı okul ve fiziki şartlarla ilgili problemlerdir. En az problem alanı öğretmen yetişmesiyle ilgili problemlerdir. Problem Tarama Envanterinin değişkenlere göre analizi yapıldığında bayan öğretmenler, mesleğe yeni başlayan öğretmenler, bekar öğretmenler, öğretmen meslektaşlarından onay ve destek almayan öğretmenler, yönetimden onay ve destek almayan öğretmenlerin daha fazla problem yaşadıkları ve risk grubu içinde oldukları bulunmuştur. Maslach Tükenmişlik Envanterinin sonuçlarını genel olarak değerlendirdiğimizde beden eğitimi öğretmenlerin tükenmişliği asgari düzeyde yaşadıkları tespit edilmiştir. Maslach Tükenmişlik Envanterinin değişkenlere göre analizi yapıldığında bayan öğretmenlerin duygusal tükenme ve kişisel başarı alt boyutunda tükenmişliği daha fazla yaşadıkları; Çalışma süresinde duygusal tükenmede 16 yıl ve üstü hizmet süresi olan öğretmenlerin daha fazla tükenmişliği yaşadıkları, duyarsızlaşma alt boyutunda 1 1-16 yıl hizmet süresi olan öğretmenlerin tükenmişliği daha fazla yaşadıkları, kişisel başarı boyutunda ise 0-5 yıl hizmet süresi içerisinde olan öğretmenlerin daha fazla tükenmişliği yaşadıkları; Öğretmenlik mesleğinden manevi doyum almayan beden eğitim öğretmenleri manevi doyum alan öğretmenlere göre daha fazla tükenmişliği yaşadıkları ve risk grubu içinde yer aldıkları görülmektedir.