Lise son sınıf öğrencilerinin ÖSS başarılarını etkileyen zihin dışı faktörler (Adapazarı örneği)

Abstract

SAÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tez Özeti Tezin Başlığı: Lise Son Sınıf Öğrencilerinin ÖSS Başarılarını Etkileyen Zihin Dışı Faktörler (Adapazarı Örneği)Tezin Yazarı: Subhan EKŞIOGLUDanışman: Yrd. Doç. Dr. Ahmet ESKICUMALI Kabul Tarihi: 1 7 Haziran 2005Sayfa Sayısı: XII (ön kısım)+ 105 (tez)+ 7 (ekler) Anabilim Dalı: Eğitim BilimleriBilim Dalı: Eğitim Programları ve Öğretim Öğrencilerin akademik başarılarını etkileyen birçok faktörden söz edilebilir. Bu faktörlerden en önemlileri kuşkusuz düşünme, kavrama, muhakeme gücü ve problem çözme yeteneği gibi zekaya bağlı olan özelliklerdir. Bu gibi zihinsel faktörlerin dışında öğrencilerin akademik başarıları ve özellikle de Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) gibi sınav başarıları üzerinde etkili olan zihin dışı faktörler de söz konusudur. Bu çalışmada lise son sınıf öğrencilerinin ÖSS başarılarına etki ettiği düşünülen aile, sosyal çevre ve arkadaş grubu, kişilik özellikleri, okul ortamı, öğrenci-öğretmen ilişkisi ve dershane gibi zihin dışı faktörler incelenmiştir. Tarama modelinde yapılan bu araştırmada Adapazarı il merkezindeki toplam 10 lisede öğrenim gören 539 lise son sınıf öğrencisi ile bu okullarda görev yapan 233 öğretmene öğrencilerin ÖSS başarısını etkileyen zihin dışı faktörlerle ilgi görüşlerini belirlemeye yönelik anketler uygulanmıştır. Anketlerden elde edilen veriler SPSS ortamında T testi ve OneWay Anova analizleri kullanılarak tablolaştırılmıştır. Bu araştırmadan şu sonuçlar elde edilmiştir: Meslek liselerinde öğrenim gören öğrencilerin aksine, genel lise öğrencilerine göre kişilik özelliklerinin ÖSS başarıları üzerinde olumlu bir etkisi vardır. Meslek lisesi öğrencileri öğretmenlerinin onlara karşı tutumlarından, beklentilerinden, sınıf içindeki davranışlarından ve onları ÖSS'ye hazırlama yönündeki çabalarından etkilenmektedirler. Buna karşın genel lise öğrencilerinin başarısını okul öğretmenleri ile olan ilişkileri etkilememektedir. Genel liselerde okuyan öğrenciler için dershaneler ÖSS'yi başarmanın en önemli koşulu olarak görülmektedir. Kız öğrenciler için aileleri ile olan ilişkileri ve okul ortamı, ÖSS başarılarında oldukça etkili bir faktördür. Anne ve babalarının meslek ve eğitim düzeyi yükseldikçe öğrencilerin ÖSS başarısında sosyal çevrelerinin ve arkadaş grubunun etkisi azalmakta buna karşılık öğrencilerin kişilik özelliklerinin etkisi artmaktadır. Anne ve babalan birlikte olan, huzurlu bir aile ortamında bulunan öğrenciler ÖSS'de daha başarılı olacaklarına inanmaktadır. Düşük gelir seviyesindeki öğrencilerin aksine orta düzeyde gelir seviyesine sahip öğrenciler içinde bulundukları sosyal çevre ve arkadaş grubundan çok fazla etkilenmemekte ve ÖSS'de başarılı olabilmek için çaba göstermektedirler. Meslek lisesinde çalışan öğretmenlere göre öğrencilerin sosyal çevreleri ve arkadaş grupları, aile ortamı, öğrencilerin kişilik özellikleri başarılarını etkilememektedir. Öğretmenlerin öğrencileri ile olan ilişkileri, okul ortamı ve dershane ÖSS başarılarını etkileyen faktörlerdir. Genel liselerde çalışan öğretmenler göre ise öğrencilerin kişilik özellikleri, geldikleri aileler ve sosyal çevreleri başarılarında etkilidir. Öğretmen ve öğrenci görüşleri karşılaştırıldığında ise öğretmenlere göre sosyal çevre ve arkadaş grubunun öğrencinin ÖSS başarısı üzerinde etkisi fazladır. Öğretmenler öğrencilerin kişisel özelliklerini ÖSS'de başarıyı etkileyen bir faktör olarak görmemektedirler. Anahtar Kelimeler: ÖSS Başarısı, Lise Öğrencisi, Başarıda Zihin Dışı Faktörler