Ermeni Katogikosu Mıgırdıç Kırımyan ve Ermeni meselesindeki rolü

Abstract

Anahtar Kelimeler: Ermeni Meselesi, Mıgırdıç Kırımyan, Patrik, Katogikos. Uluslararası ilişkilerde Türkiye'nin önüne engeller çıkaran Ermeni meselesi, yaklaşık 150 yıllık bir tarihe sahiptir. Bu meselenin ortaya çıkması ve uluslararası bir sorun haline gelmesinde rolü olan birçok sima vardır. Ancak bu şahsiyetler arasında, faaliyetleri ve fikirleriyle ön plana çıkmış olan Mıgırdıç Kırımyan' m Ermeni dünyasında ayrı bir yeri vardır. "Ermeni Katogikosu Mıgırdıç Kırımyan ve Ermeni Meselesindeki Rolü" adlı bu çalışmada Kırımyan' in hayatı ele alınarak, Ermeni meselesinin tarihi gelişimindeki rolü verilmeye çalışılmıştır. Kırımyan 1820 yılında Van'da doğmuş, 1854 yılında kiliseye intisab etmiş, Van ve Muş'ta piskoposluk yapmıştır. Ardından 1869'da İstanbul Ermeni Patrikliği 'ne atanmış ve dört yıl sonra bu görevden istifa etmiştir. Berlin Kongresi'nde Ermeni isteklerini büyük devletlere sunan heyetin başkanlığını yapmış, 1 892 yılında ise Katogikos seçilerek ölümüne kadar bu görevi sürdürmüştür. Yaklaşık elli yıllık kilise mensubiyeti sırasında Osmanlı Devleti'ne karşı menfi bir tutum sergileyen Mıgırdıç Kırımyan' m hayatı bir anlamda Ermeni meselesinin tarihi sürecini teşkil etmektedir. Ermeni meselesinde böyle önemli bir yere sahip olan Kırımyan'ın hayatı, arşiv belgeleri, yerli-yabancı yazarlara ait eserler ve makaleler ışığında irdelenmektedir.