Köroğlu ve Kaçak Nebi Destanları'nın benzer tarafları

Abstract

Milletlerin ilk edebî masulleri destanlarıdır. Destanlarda tamamen ferdiyet yoktur. Orada kahraman ile birlikte bir milletin macerası saklıdır. Destanlarda mücadele ve olaylar başlangıçta ferdi maksatlarla başlıyor olsa da, daha sonra bu kahramanlık serüvenlerinin tamamen toplumu alâkadar ettiğini görürüz. Öyle olunca da destanda fert unutulur, artık bütünüyle topluma ait bir kahramanlık tablosunu görürüz. Halk Edebiyatımızın en eski mahsullerinden olan destanların zamanla değişime uğraması, anlatıldığı her coğrafyadan, her toplumdan bir takım izler taşımasının sebebi, destanların umumun malı olması, mâşerîleşmesidir. Toplum ona ilaveler yapar, üzerinde oynar. Destanların oluşması bu şekilde olur. Türk Dünyası'nın en önemli ve en eski destanlarından "Köroğlu" ile yine onun kadar kahramanlık ve özgürlük sembolü sayılabilecek "Kaçak Nebi" destanları da geniş bir toplum kesimine mal olmuştur. Özellikle Köroğlu destanında bölgeden bölgeye farklı anlatımları çokça görürüz. Köroğlu hikâyelerinin 11,17,24 hatta 366 ve 700 kolunun olduğunu çeşitli kaynaklardan öğrenmekteyiz. Köroğlu'na göre Kaçak Nebi destanında yakın dönem (XlX.yy.) destanı olmasından dolayı üzerinde fazlaca oynanmamıştır. "Köroğlu ve Kaçak Nebi Destanları'nın Benzer Tarafları" konulu bu çalışmamızda öncelikli olarak destanlarla ilgili yapılan çalışmalar üzerinde durduk. Daha sonra Köroğlu ve Kaçak Nebi hakkında açıklamaların yanında destanların özetlerim verdik. Üçüncü madde olarak, destanlardaki benzer sosyal motiflerin karşılaştırması yapıldıktan sonra dil ve üslûb benzerlikleri, coğrafya benzerliği ve derleme konusundaki benzerlikleri işledik. Bu karşılaştırmayı yapmakla Türk Dünyası'nın temelde ne kadar birbirine yakın ve akraba olduğunu, farklı coğrafyalarda yaşamış olsak dahi öz kültürlerimizin ve hayat anlayışlarımızın şaşılacak ölçüde aynı olduğunu ortaya koymaya çalıştık. Bu çalışmamızdaki amacımız, kökeni XVI. yy.m da gerisinde olan Köroğlu Destanı ile XlX.yy. gibi yakın bir tarihte yaşanmış olan Kaçak Nebi gibi iki ayrı Türk destanımızın vasıtasıyla Türk kültür birliğini ortaya koymak olmuştur.