İzmit temettuat defterleri

Abstract

Anahtar kelime: Temettuât Defterlerine Göre İzmit in Sosyal ve Ekonomik Yapısı Vergi, Nüfus, Sosyal ve Ekonomik Yaşam Tarihin aktörü olan insanların yaşadıkları yerleşim alanında sürdürdükleri sosyal ve ekonomik faaliyetlere dikkatlerin çekildiği bir tarih yazıcılığı akımı son yıllarda kendini gösteriyor. Bizim araştırmamız da bu doğrultuda 1844-45 yıllarında İzmit mahalle ve köylerinde sürdürülen sosyal ve ekonomik hayata dair bilgiler kapsamaktadır. Araştırmamızın temel kaynağı vergi sayımı maksadıyla yapılmış temettuât defterleridir. İncelediğimiz dönemin nüfus ve mahalle adlarını önceki ve sonraki dönemlerle kıyasladık. Temettuât verileri ışığında İzmit in sosyal ve ekonomik yaşantısına ait bulgulara ulaştık. İzmit nüfusunun sayısal ve etnik olarak dökümünü sunduk. İzmit in toplam ekili alanları, nadasa bırakılmış alanları miktarlarını ve halkın ne kadarının tarımla ne kadarının hayvancılıkla uğraştığını ortaya koyduk. Tarım ve hayvancılık dışında ücretli, esnaf ve tüccarlar hakkında bilgilere ulaştık. Bir mesleğe mensupların toplam sayısı ve meslek gelirleri hakkında bilgi sahibi olduk. İcra edilen meslekleri bölgenin ihtiyaç ve kaynaklarının şekillendirdiği göz önünde bulundurularak İzmit in sosyal ve ekonomik durumunu ortaya koyduk. Vergilerin adil bir şekilde toplanması maksadıyla tutulan defter kayıtlarından İzmit in vergi yükü ve çeşitliliği bilgilerine ulaştık. Konulan biraz daha genişleterek incelediğimiz 1844-45 yıllarının öncesi ve sonrasına da zaman zaman yer verdik. İzmit tarihçesi, tahrir, avarız ve temettuât kayıtlarına göre nüfus bilgilerine değindik. Ekonomik yapı, meslekleşme ve vergi konularında 1844-45 yıllarını inceledik. İzmit te yaşayan nüfusun etnik yapısını inceledik. İncelediğimiz 1844-45 yıllarından I. Dünya Savaşı na gelinceye kadar İzmit nüfusunun nıüslim gayr- i müslim dengesinde olduğunu gördük. Köylerde müslim gayr-i müslim nüfusun özelliklerini kıyaslayabildik ve iki grubun ayrıldığı noktalan vurguladık.