VII. - X. yüzyıllar arası Abbasiler'de ticaret

Abstract

Anahtar Sözcükler: İslâm Tarihi, Abbasiler, Ortaçağ Ticareti, Ortadoğu, Ortaçağ, Abbasiler Ortaçağ İslâm dünyasında çok önemli bir rol oynamıştır. VIII. ve X. yüzyıllar arasında, son derece gelişmiş bir medeniyet meydana getiren Abbasiler' in başarısı, onların devlet yönetiminde ve iktisadî hayatta izledikleri son derece gerçekçi ve akılcı politikalara dayanmaktadır. Bu çalışmada, Abbasiler' in meydana getirdiği bu gelişmiş medeniyetin iktisadî yanını ortaya koymaya çalıştık. Doğal olarak Ortaçağ İslâm dünyasında Abbasi Devleti, hem sahip olduğu sınırlan, hem de hâkimiyetini sürdürdüğü süre itibari ile Ortaçağda önemli bir yer tutmaktadır. Bu nedenle Abbasi ticaretinin asıl gelişim safhası olan VIII. yy.' m ilk yarısından X. yy.' m basma kadar geçen süreyi kendimize araştırma konusu olarak ele aldık. Bu dönemde, devlet sınırları, bugünkü şekliyle bilinenin aksine büyük ölçüde geçirgenlik göstermekteydi. Yine bununla birlikte Abbasi Devleti'nin sınırlan bu dönem içerisinde büyük değişimler göstermektedir. Bu nedenden dolayı katı bir şekilde Abbasi sınırlan içerisindeki ticareti incelemekten kaçınarak, Abbasiler' in etki sahası altında bulunan bölgelerin de ticaret hayatını araştırmamız içerisine dâhil ettik. Bu çalışmada, Abbasi ticaretini iki bölümde ele aldık. Araştırmamızın birinci bölümünde, " VHL ve X. Yüzyıllar Arası Abbasiler' de Ticaret" başlığı altında ilk olarak, "ticaret" kelimesinin anlamını vermeye çalıştık. Bunun akabinde Abbasi Devleti sınırlan içerisinde yaygın olarak inanılan İslâm dininin ticarete bakış açısını ele aldık. Diğer yandan bu konunun devamı olarak Abbasiler dönemine kadar İslâm dünyasında ticaretin gerçekleştirmiş olduğu gelişmeyi açıklamaya çalıştık. Araştırmamızın ikinci bölümünde, Abbasi şehirlerinde kurulan çeşitli çarşı ve pazarlann özelliklerini açıkladıktan sonra, bu çarşılarda ticareti yapılan mallan ele aldık. Son olarak ticarî mallann taşındığı yollan, kara yollan ve deniz yollan olarak iki kısımda inceledik. Üçüncü bölümde ise Abbasîler' de ekonomik yapı başlığı altında Abbasi Devleti'nin iktisadî ve malî yapısını, bankacılık faaliyetlerini, para ve ticaretin sosyal hayat üzerindeki etkilerini açıklamaya çalıştık. Araştırmamızın sonuç kısmında ise, Abbasiler dönemi ticaret hayatının genel görünümü değerlendirilmiştir.