Pazarlama kanalı olarak spot piyasalar (Türkiye uygulamaları)

Abstract

Günümüzde pazarlama bağlamında işletmelerce kullanılan çok çeşitli dağıtım kanalları bulunmaktadır. Bu kanalların her biri değişik kurallara ve metotlara göre faaliyet göstermektedirler. Bu çalışmanın amacı bir perakende ortamı olarak değerlendirilen "spot piyasaların" Türkiye bağlamında nasıl işlediğinin incelenmesidir. Çalışma bağlamında spot piyasalar olarak tanım kapsamında yer alan işletme yapılarına değinilmektedir. Spot piyasaların geleneksel pazar mekanizmaları ile karşılaştırılması yapılmaktadır. Spot piyasasında arz ve talep yönetimi konularına da değinilerek bu piyasaların işleyişleri ve tedarik şekilleri ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Ayrıca spot faaliyetinde bulunmak isteyen firmalar için kuruluş çalışmaları da incelenmeye çalışılmıştır. Bunun yanında spot piyasalarının ülkemiz pazar çevresi ve ekonomisinde yaşanmakta olan değişimler ışığında değerlendirilmesi yapılarak, ülke ekonomisindeki önemi ortaya konmaya çalışılmaktadır. Bu çalışmada, konunun hassasiy eti ve gizliliği sebebiyle, araştırma metodoloji olarak kalitatif bir yöntem olan yarı yapısal nitelikte derinlemesine mülakatlar yapma yoluna gidilmiştir. Bu amaçla spot piyasası konularında bilgi sahibi ve spot konusunda uzman sayılabilecek 10 kişi ile her biri en az 3 saati aşan mülakatlar yapılmıştır. Elde edilen bulgular ışığında ülkemizde spot piyasaların son derece önemli roller üstlendiği sonucuna varılmıştır. Pazar mekanizmasında ortaya çıkan boşlukları doldurarak pazarın daha etkin çalışmasına imkan tanıyan spot piyasalarının çok farklı ve dinamik bir yapı sergilediği de görülmüştür. Ancak üstlendiği işlevlere rağmen spot piyasalarının tüketici güvenini tesis etmede önemli sıkıntılarla karşı karşıya olduğu da gözlenmiştir.