Soğuk savaş sonrasında insan haklarına dayalı uluslararası müdahaleler

Abstract

ÖZET Keywords: İnsan Haklan, Egemenlik,İnsani Müdahale, Birleşmiş Milletler, İç İşlere Karışmama, Küreselleşme Soğuk Savaş dönemi boyunca başta BM olmak üzere, uluslararası örgütlerce geliştirilen insan hakları, bu dönemin sona ermesiyle uluslar arası ilişkilere yön veren en önemli parametrelerden biri olmuştur. Başlayan yeni dönemin temel özelliklerinden olan küreselleşme ve karşılıklı bağımlılık, devletlerin en temel nitelikleri olan egemenlik ve iç işlerine karışmama ilkesini aşındırmaya başlamıştır. Ulusal sınırların içinde yaşanan insan haklan da, bu bağlamda, devletlerin egemenliklerini sınırsızca tatbik edebilecekleri bir alan olmaktan çıkmaya başlamıştır. Günümüzde, uluslar arası kamuoyu, insan hakları ihallerinin en aşın örnekleri olan soykırım yada toplu katliamlara sessiz kalmamakta ve durdurulması için gerektiği takdirde insani müdahalenin yapılmasını istemekte ve beklemektedir. Bu beklentiye yeni uluslar arası ortamın yanında yarım yüzyıla dayanan, insan haklan rejimi oluşturma çabalarının sonucunda ortaya çıkan ilkeler, kaynaklık etmektedir. Ancak yaşanan insani müdahalelerde, müdahaleyi kimin, kime, nasıl yapacağı ve sonuçlar göz önünde bulundurulduğunda, amacına ulaşıp ulaşmadığı da, müdahale üzerindeki tartışmalara kaynaklık etmektedir.