Finansal kriz modellerinde rekabetçi devalüasyona oyun teorik yaklaşım

Abstract

ÖZET Anahtar Kelimden Finansal kriz modeli, rekabetçi devalüasyon, stratejik etkileşim 1990'larda Avrupa'da, Latin Amerika'da ve son olarak Güney Doğu Asya'da ortaya çıkan finansal krizler daha önceki krizlerden farklı olarak, ortaya çıktıkları ülkelerle sınırlı kalmamış, aynı coğrafi bölgedeki diğer ülkelere bulaşarak kısa sürede yayılmışlardır. Bu krizlerin yayılma eğiliminin eski modellerle başarılı bir şekilde açıklanamaması, yeni ve farklı bakış açılarının geliştirilmesini zorunlu kılmıştır. Bu çalışmada rekabetçi devalüasyonların ve uluslararası bağımlılığın yayılma özelliği taşıyan krizlerde oynadığı rol araştırılarak 1990'lardaki finansal krizlerin rekabetçi devalüasyonlar temelinde geliştirilen oyun teorik modellerle diğer modellere göre daha iyi açıklandığının ortaya konması amaçlanmıştır. Bu amaçla yapılan çalışmada açıklayıcı ve karşılaştırma» bir yöntem kullanılmıştır. Corsetti, Pesenti, Roubini ve Tille'in "Competitive Devaluations: A Welfare-Based Approach"(1999) makalesindeki oyun teorik olmayan rekabetçi devalüasyon modeli ile Loisel ve Martin'in "Coordination, Cooperation, Contagion and Currency Crises"(2001) makalesindeki oyun teorik rekabetçi devalüasyon modelinin bir karşılaştırması yapılarak, oyun teorik rekabetçi devalüasyon modellerinin 1990'lardaki yayılma özelliğine sahip krizleri niçin daha iyi açıkladığına cevap aranmış ve bu tezi destekleyen ipuçları elde edilmiştir. Oyun teorik modelde, iktisadi ajanlarının faydalarının azalmasını engellemek amacıyla A'nın devalüasyonunun ardından B'nin de devalüasyon yapacağı sonucu elde edilmektedir. Hükümet, sendika ve diğer çevre ülke arasında oynanan geriye çıkarsama oyunu, sendikaların davranışı sonucu ücretlerin yüksek seviyede belirlenmesinin kendini gerçekleştiren devalüasyonlarda etkisi olduğu konusunda ipuçları vermektedir. Ayrıca, ülkeler arasında birlikte eş güdüm olmaması, eşgüdüm ve işbirliği politikalarının analizi politika uyumunun rekabetçi devalüasyonların oluşmasını engellediğini ortaya koymaktadır. Oyun teorik modelde stratejik etkileşimlerin analizi ile bütün bu sonuçların elde edilmiş olması, oyun teorik modeli diğer modele göre üstün kılmaktadır.