Mevlana ve Sartre düşüncesinde "yokluk duygusu"

Abstract

SAÜ, Sosyal Bilimler EnstitüsüYüksek Lisans Tez Özeti Tezin Başlığı: Mevlana ve Sartre Düşüncesinde Yokluk Duygusu Tezin Yazarı: Aziz ACARDanışman: Yrd. Doç. Dr. Sait BAŞER Kabul Tarihi: 31.05.2005Sayfa Sayısı: VI (önkısım) + 86(tez)+ 30 (ekler) Anabilim Dalı: Felsefe Bilim Dalı: Felsefe Tarihi: Yokluk duygusu, Mevlana ve Sartre için kişinin kendisini inşa sürecinde psikolojik ve ahlaki yansımaları ile inşa sürecinin önemli bir parçasını teşkil eder. Bu çalışmanın araştırmanın temel problemi, Türk kültür geleneğinin ve bilgi birikiminin çok önemli bir parçası olan Mevlana'nın görüşlerini yokluk duygusunu merkeze alarak incelemek ve karşılaştırma imkânı bulabilmek için Fransız kültür ve bilgi birikiminin temsilcisi Sartre'm aynı çıkış noktasından hareketle fikirlerini ortaya koymak ve bu çerçevede Türk kültürü ile Batı kültürü arasındaki insan, bilgi ve hayatın anlamına dair ilk bakışta ortaya çıkan farklılık ve benzerlikleri ortaya koymaktır. Bu bağlamda çalışmanın amaçlarını şu şekilde ifade etmek mümkündür: a) Yokluk duygusundan ve onun ahlaki ve psikolojik yansımalarından Mevlana ve Sartre söz konusu olduğunda söz etmek mümkün müdür? b) Yokluk duygusu ahlaki ve psikolojik açıdan ele alındığında insanın kendini inşa sürecinde etkili midir? c ) Türk kültürünün ayrılmaz bir parçası ve ilham kaynağı olan Mevlana tarafından yüz yıllar öncesinde ileri sürülmüş görüşler günümüzde de etkinliğini sürdürebilir ve bugünün kavramları ile yorumlanıp güncellenerek insanlar için daha işlevsel hale getirilebilir mi? Bu sorulara cevap aranırken literatür taraması yöntemi tercih edilmiştir. Bunun nedeni tercih edilen yöntemin sunduğu imkânların genişliğidir. Bu çerçevede yapılan çalışma sonucunda yokluk duygusu ve onun ahlaki ve psikolojik yansımalarının Mevlana ve Sartre düşüncesi üzerinde şekillendirici bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Bunun yanında, yokluk duygusunun ahlaki ve psikolojik olarak ele alındığında insanın hem kendine dönük hem de topluma dönük inşa, kendini kurma faaliyetinde çok önemli bir rol oynadığı fikri açığa çıkmıştır. Yapılan çalışma ile Mevlana ve düşüncelerinin günümüz anlayışı ile yorumlandığında çok büyük imkanlara sahip olduğu gösterilmiş ve bu nedenle uygulanabilir bir model öne sürülmüştür. Anahtar Kelimeler: Yokluk duygusu, Varoluş, Model İnsan, Tanrı, Vahdet-i Vücut, Psikoloji, Ahlak.