Cenabi Efendi'nin El-"Aylemü'z-Zahir Fi Ahvali'l Evail ve ' L-Evahir adlı eserinin önasya kısmının tenkidli metin neşri

Abstract

ÖZET Anahtar Kelimeler: Ön Asya, Orta Çağ, Selçuklarla, Anadolu, İran, Suriye Bu çalışmamızda Cenâbî Mustafa Efendi'nin E1-' Aylemü'z-Zâhir fî Ahvâli'l-Evâil ve'l- Evâhir adlı eserinden Ön Asya Devletleri ile ilgili kısmının Tenkidli Metin Neşrini yapmaya çalıştık. Bu tez çalışmasıyla yapmaya çalıştığımız Arapça olarak tarih yazan ilk Türk tarmçisinin eserini biraz daha aydınlığa kavuşturmak olmuştur. Kitap Anadolu Coğrafyasının Doğu tarafları ile çevresinde kurulmuş olan devletleri, başlarına kimlerin geçtiğini ve neler yaptıklarım ortaya koymağa çalışmaktadır. Aynı zamanda hükümdarların devletlere ve hükümdar olmak isteyenlere karşı yaptıkları mücadelelerde işlenmektedir. Tezi hazırlarken öncelikle İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi Yeni Cami bölümünde olan Müellif Nüshasını inceledik. Daha sonra diğer nüshaları da bularak ortak bir metin tesis ettik. Bunlardaki farklılıkları sayfaların altoda göstermeye çalıştık. Daha sonra bu oluşturduğumuz çalışmayı bir araya getirmeye çalıştık. Metni yazarken daha derli şekilde bulunan Murat Molla Kitaplığındaki nr. 1429'da kayıtlı eseri esas aldık. Ek olarak arkaya koyduğumuz metinleri ise Ragıp Paşa Kitaplığındaki nr. 983 'te kayıtlı eseri esas aldık. Bu çalışmayı yaparken gördüğümüz, bu eserle ilgili Osmanlı ileri gelenleri arasında revaçta bir Tarih kaynağı olduğudur. Kaynaklan açısından da önemli bir eser olan El- ' Aylemü'z-Zâhir, diğer bölümleri itibariyle de ortaya çıkarılması gerekli bir eserdir. iv