İdarenin takdir yetkisinin yargısal denetimi

Abstract

ÖZET ANAHTAR KELİME : İdarenin Takdir yetkisi, hukuk devleti, yargısal istikrar, Kamusal faaliyetlerin giderek daha da artması neticesinde her alanın kamusal kurallarla düzenlenemez hale gelmiştir. Bu durum idareye bağlı yetkiye ilaveten takdir yetkisi tanınması ihtiyacım da beraberinde getirmiştir. İdareye takdir yetkisi ve esneklik verilmesi yoluyla ortaya çıkan sorunlar çözüme kavuşabilir, idarede etkinlik ve verimlilik sağlanabilir Ancak, bu yetkinin de bir sının olmalıdır. Takdir yetkisinin yeterli olduğu miktarda verilmesi gerekir. Aksi halde, idarede keyfilik hakkaniyete uygun ve adil olmayan kararlar artabilir. Bu nedenle yerinde ve yeterli miktarda verilen takdir yetkisi, idareyi geliştirir, idarede etkinlik ve verimlilik artar. Hukuk devletinde egemen olan ilke hukukun üstünlüğü ilkesidir. Hiçbir güç hukukun üstünde değildir. İdare hukuka uygun olarak hareket etmek zorundadır. Hukuka uygun hareket etmediğinde, idari yargı yerleri idareyi hukuka uygun hareket etmeye zorlamaktadırlar. Yargı yerleri bunu yaparken hukuk kuralları içinde kalmak zorundadır. İdare hukuku bir içtihat hukuku olduğundan mahkemeler, uygulamaları ile idare hukukunun gelişmesine katkıda bulunmaktadırlar. İdare alanında yasalaşma bazen mahkemelerin uygulamalarının yazılı hale getirilmesi şeklinde tecelli etmektedir. İdareye tanınan takdir yetkisinin muğlak ve sınırlarının çizilmesinin son derece güç, idareye takdir yetkisi tanımanın da çağdaş hukuk devletinin bir gereği olması dolayısıyla yargı yerlerine büyük görev düşmektedir. Yargı yeri, uygulamaları ile idareye örnek olmak, idareyi hukuk kuralları içinde tutmak, kendisi de hukukun içinde kalmak zorundadır. Bu sanıldığı kadar kolay değildir. Yargı kararları takdir yetkisinin denetiminde bir takım önemli ilkeler ortaya koymuştur. Takdir yetkisinin denetiminde kullanılan bu ölçü normların önemi büyüktür. Ancak, çalışmamızdan da görüleceği üzere, pozitif hukuktaki düzenlemeleri ve yargı yerlerinin koymuş olduğu bu ilkeleri esas almak suretiyle takdir yetkisinin denetimini en üst düzeyde gerçekleştiren Danıştay kararlan arasında maalesef bir birlik bulunmamaktadır. Hatta açıkça hukuka aykırı kararlar da bulunmaktadır. Bu durum yargısal istikrarsızlığa yol açabileceği gibi yargıya olan güvenin azalmasına da neden olacaktır