Entelektüel sermayenin mali tablolarda gösterilme sorunları, çözüm önerileri ve Balanced Score Card uygulaması

Abstract

ÖZET Çalışmanın konusu "Entelektüel Sermayenin Mali Tablolarda Gösterilme Sorunları, Çözüm Önerileri ve Balanced Scorecard Uygulaması"dır. Entelektüel sermaye, maddi olmayan varlıkların tümünün toplamından daha fazla olan ve firmada çalışanların yeteneklerini, markalan, logoları, patentleri, şerefiyeyi, bireysel değerleri ve benzer öğeleri kapsamaktadır. Bu çalışmada amaç günümüz muhasebe biliminde çok yeni ve önemli bir konu olan entelektüel sermayenin mali tablolarda nasıl yer alabileceğini araştırmak olup mevcut muhasebe sisteminde var olan maddi olmayan varlıkların günümüz firmalarının sahip olduğu değerleri yansıtmada yeterli olmadığı sonucuna varılmıştır. Entelektüel sermaye ölçülmeli ve mali tablolarda gösterilmeli fikri savunulmuş olup önem arz eden zorluklar ele alınmış ve çözüm önerilerinde bulunulmuştur. Entelektüel sermaye olarak değerlendirilen maddi olmayan değerlerin mali tablolarda gösterimi Uzunlar A.Ş.'de Balanced Scorecard uygulaması gerçekleştirilerek incelenmiştir. Balanced Scorecard, uzun ve kısa dönemdeki amaçlar, finansal ve finansal olmayan ölçüler, ardıl ve öncü göstergeler, şirket içi ve şirket dışı performans boyutları arasmda bir denge oluşturularak ortaya konan stratejilerin etkin bir şekilde başarıya ulaşmasını hedefleyen bir sistemidir. BSC ile geliştirilen ölçülerden oluşan entelektüel varlıklara ilişkin bilgiler dışında Uzunlar A.Ş.'ye ait diğer en önemli entelektüel varlıklar hakkında da kısaca bilgi verilmiştir. Uzunlar İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.'de BSC uygulaması sırasında oluşturulan kriterler ele alınacak olursa; Aktif büyüklüğü % 50 artırmak, Yeni müşterilerden elde edilen geliri artırmak, Karlılığı sürekli artırmak, Alacakların zamanında tahsil edilmesi, Bankacılık işlemlerinden kaynaklanan maliyetleri azaltmak, Satışları arurmak, Katalog, cd v.b. tamum araçları dağıtarak 2. ve 3. tip müşteriler elde etmek (sarf edilen kaynak olarak), 2. ve 3. tip müşteriler için marka imajı oluşturmak (sarf edilen kaynak olarak), Tekrarlanan imalâtı azaltmak, Eğitimlerin artırılması (sarf edilen kaynak olarak), Çalışanların verimliliğini artırmak (gelirler kısmı) kriterleri mali tablolarda gözükmektedir. Müşteri memnuniyetini sağlamak, Katma değeri yüksek yeni müşteriler kazanma, Karlı müşterilerin devamlılığını sağlamak, Pazar payım arurmak, İşin müşteriye teslim süresinin kısaltılması, Yeni ürünler sunmak, Pazar araştırmaları yaparak pazar bilgisini geliştirmek, Mobilizasyon işlemlerinin süresinin kısaltılması, Satmalma programının sorunsuz uygulanması, Katılman ihalelerde kazanma oranım artırmak, Verilen teklifin kazanan teklife yakınlığını artırmak, Çalışanların memnuniyetini artırmak, Çalışan devamlılığını sağlamak, Çalışanların üretkenliğini sağlamak, Önerilere önem verilmesi kriterleri mali tablolarda gözükmemektedir. Bu kriterler BSC ile mali tabloların karşılaştırılması kısmında ve sonuç ve öneriler bölümünde ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Anahtar Kelimeler: Entelektüel Sermaye, Mali Tablolar, Balanced Scorecard, BSC, Uzunlar İnşaat vn