Abstract:
Bu çalışma, Tek düzen hesap planında işletmelerin rutin dışı olarak kullandıktan hesap kalemlerinin incelenmesinden oluşan bir çalışmadır. İşletmelerde sürekli olarak kullanılmayan bu tür işlem ve hesapların kullanımı sırasında çeşitli tereddütler oluşmaktadır. İşte bu çalışmada tek düzen hesap planında yer alan çok fazla çalıştırılmayan hesaplar belirlenmiş ve vergi kanunlarına, sigorta kanunlarına ve genel kabul görmüş muhasebe ilke ve standartlarına göre nasıl işlenmesi gerektiği belirlenmeye çalışılmıştır. Öncelikle ilgili konuda kaynak taraması yapılmıştır. Daha sonra ilgili bulgular beş bolüm içerisinde sunulmuştur. İşlemlerin tek düzen muhasebe sistemine uygun olarak gerçekleşmesi için sürekli olarak kullanılmayan hesap kalemlerinin iyi bir şekilde öğrenilmesi gerekir. Aksi takdirde bir çok yanlışlıkların ortaya çıkması muhtemeldir. Dolayısıyla uygulamada bu tür konular aydınlatılması gerekli olan konuların başmda gelmektedir. Özellikle maliyet ve giderlerin kayıtlanması gibi konularda uygulamada tereddüt duyulan bir çok konunun aydınlatılması bakımından bu çalışmanın yararlı olacağı kanaatindeyim. İşletmeler, ticari faaliyetlerinin çok değişik ve çeşitli olmasına bağlı olarak farklı durum ve işlemlerle muhatap olurlar. Bu çalışmada ise bu durumlardan biri olan istisna sayılabilecek olanlarının tespiti ve incelenmesi konusu üzerinde durulmaktadır. Zaten uygulamada çoğu zaman istisna durumundaki işlemlerde zorluklar ve tereddütler olmaktadır. Bu işlemlerin hesap planı ve muhasebe sistemi açısından nasıl kayıtlanacağı son derece önemlidir. Muhtelif kanunlarda istisna ve muafiyet durumları zikredilmiştir. Bu tür kanun metinlerinden, çeşitli mesleki dergi ve yayınlardan, muhtelif kitaplardan istisna olarak kabul edilebilecek işlem ve kayıtlar belirlenmiştir. Elde edilen bilgi ve materyallere ilaveten muhasebe kayıtlan örnekleri verilmektedir. Uygulamada çeşitli yanlışlıklar yapılmaktadır. Gerek vergi mükellefi gerekse muhasebeciler yeterli bilgi birikimden yoksun bir görüntü içerisindedirler. Mesleki yayınlarda da yetersizlikler söz konusudur.
