Abstract:
ÖZET Anahtar KeIimeler:Yurt Bilgisi, İdeoloji, Ders Kitapları, Yeniden Üretim, Meşrulaştırma, Cumhuriyet Dönemi, İçerik Analizi. Bu çalışma 1928-1938 ve 1939-1949 dönemlerindeki siyasal,ekonomik ve toplumsal yönlendirmeyi sağlayan ideolojinin ilkokullarda okutulan Yurt Bilgisi ders kitaplarına etkilerini incelemektedir. İncelenen dönemlerin ideolojik girdilerinin Yurt Bilgisi ders kitaplarını nasıl etkilediği bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Yapılan içerik çözümlemesi ile ideolojinin içerikteki söylemi nasıl yönlendirdiği, hangi konulara önem verdiği, ders kitaplarında hangi konulara ne sıklıkta [nicelik] ve nasıl [nitelik] yer verildiği,ideolojik amaçlarla yazılan ders kitaplarının çeşitli değerlere, kurumlara, toplumsal kesimlere, uluslararası ilişkilere nasıl baktığı, incelenen konulara yansız, olumlu ve olumsuz atıflarda bulunulup bulunulmadığı, bu atıflarda incelen dönemlere göre nicelik ve nitelik açısından farklılıklar olup olmadığı incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda, cumhuriyet ideolojisinin ana eksenini oluşturan milliyetçilik ve cumhuriyetçilik ilkelerine, cumhuriyet rejiminin devamlılığını sağlayacak olan köy halkına, yeni kurulan devletin ve yönetim biçiminin meşruluğunu sağlayabilmek için Osmanlı Devleti ile ilgili olumsuz ifadelere, cumhuriyet rejiminin demokratik yönünü ön plana çıkaran kurumlara ve vatandaşın devlete karşı olan görevlerine ders kitaplarında sıklıkla yer verildiği görülmüştür. Yurt Bilgisi ders kitaplarında olayların ve olguların anlatımında yansız ifadeler, kurulan yeni devletin ve cumhuriyet rejiminin meşruluğunu halk kitlelerine benimsetmek ve rejimin yeniden üretiminde olumlu ifadelerden, geçmiş dönemden kalan kurumların, değerlerin meşruluğunu kaldırabilmek ve yabancı korkusunu canlı tutarak iç denetimi sağlayabilmek için olumsuz ifadelerden yararlanılmıştır. Yurt Bilgisi ders kitaplarında incelenen alt problemlerin hemen hemen hepsinin 1939- 1949 döneminde değerinin artması ve cumhuriyet rejimini meşrulaştırarak yeniden üretimini sağlayacak tüm kategorilere daha fazla olumlu özellik atfedilmesi, 1939-1949 döneminde ideolojik içeriğin oluşturulmasında daha sistemli çalışıldığını göstermiştir
