Osmanlı Askeri Teşkilatının yeniden yapılanma sürecinde Muallem Bostaniyanı Hassa Ocağı ve Hassa Askerleri (1826 - 1843)

Abstract

ÖZET Osmanlı Devleti 'nde sarayın "Birun" kısmında görev yapan Bostancı Ocağı, padişahın hassa bahçelerine bakmakla birlikte, saray muhafızlığım yapmak ve İstanbul asayişini sağlamakla da görevli idi. Gerek saray dahilinde gerekse saray dışında önemli görevleri olan bu ocağın başında "Bostancıbaşı" bulunmakta idi. Yapmış oldukları görevler nedeni ile padişaha birinci derecede yakın olan bu hizmetli grubu, Yeniçeri Ocağı'nda olduğu gibi devşirme sisteminden gelen kişilerle oluşturulmuştur. Bazı zamanlar savaşlara da katılan bostancılar, 1826 yılında Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasından sonra yapılan askeri ıslahatlarla yeni bir düzenlemeye tabi tutulmuştur. Yapılan bu düzenlemeler sonucunda Bostancı Ocağı 'ndan alman kişilerle " Muallem Bostaniyan-ı Hassa Ocağı" adılı yeni bir askeri birlik oluşturulmuştur. Bu tertibin başına da ilk dönemler "Bostancıbaşı" kumandan olarak atanmıştır; ancak daha sonra bu makam kaldırılarak yerine "Hassa Müşirliği" oluşturulmuştur. Ayrıca teşkilat, eğitim ve teçhizat bakımından çağdaş bir ordu haline getirilmek istenilen bu tertibe, zamanla "Asakir-i Hassa" yani "Hassa Askerleri" denilerek "Bostancı" tabiri tamamen kaldırılmıştır. Hassa Askerleri, Osmanlı Devleti 'nin merkezinde olduğu için askeri teşkilat içerisinde önemli bir yere sahip olmuştur. Ayrıca şunu özellikle belirtmek gerek ki 1843 yılma kadar "Mansurre Ordusu"ndan farklı olarak varlığım sürdürmüştür. Buna göre 1826 yılında kurulan "Muallem Bostaniyan-ı Hassa Ocağı" temellerini "Bostancı Ocağı"nda almakta ve "Hassa Ordusu"na temel oluşturmaktadır. Hassa Ordusu da 1843 yılından sonra kurulan "Birinci Orduya" temel oluşturmuştur.