İdari vesayet denetimi ve köy idareleri

Abstract

İdari vesayet denetimi, mahalli idarelerin, kendileri dışında başka bir idare tarafından yasaların öngördüğü sınırlar içinde denetlenmesidir. Vesayet denetimi, "İdarenin bütünlüğü" ilkesinin doğal bir sonucudur ve idarenin bir bütün olarak uyumlu çalışmasının temel aracıdır. En eski ve geleneksel bir mahalli idare birimi olarak "Köy" üzerinde de merkezi yönetimin yasalar çerçevesinde vesayet yetkisi bulunmaktadır. İnsanların topluca ve bir arada yaşamalarının sonucu olarak ortaya çıkmış olan "Köy"ün devlet yapısı içerisinde idari bir birim olarak yer alması 1858 tarihli düzenlemeyle mümkün olmuş, 1864 ve 1870 tarihli nizamnamelerde de bu devam etmiştir. Türkiye'de köy idaresinin esasları, 18.3.1924 tarih 442 sayılı Köy Kanunuyla düzenlenmiş, köyün tüzel kişiliğe sahip olması ve hukuki açıdan mahalli idare birimi haline gelmesi bu kanunla mümkün olmuştur. Merkezi idarenin bir mahalli idare birimi olarak köy üzerindeki vesayet denetimi, köyün organları, personeli, eylemleri, işlem ve kararları ile mali kaynaklar üzerinde olmaktadır. Fransa'dan aldığımız ve Bonaparte yasalarının titizlikle korumaya çalıştığı merkezi yönetim geleneğinin bir uzantısı olan bu kuruma Fransa' dakinden daha ileri götürülerek sıkı merkeziyetçi bir anlayış kazandırıldığını, bu anlamda ülkemizde uygulanan idari vesayet kurumunun yumuşatılması, sınırlarının daraltılması ve vesayet makamlarının sayısının azaltılması ve bu kurumun eğitici yönde geliştirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Anahtar Kelimeler : İdari Vesayet Denetimi ve Köy İdareleri, İdari Vesayet Denetimi, Mahalli İdareler, Köy, Merkezi Yönetim, Köy Kanunu.