Uygulayıcıların kararlara katılımının başarı algılamaları üzerindeki etkisi

Abstract

ÖZET Taylorist Bilimsel Yönetim anlayışının çalışanları, iş görenler ve yönetenler olarak ayırmasıyla "yönetenler" ile "uygulayanlar" arasında hiyerarşik derinleşmeye, iş görenlerin entelektüel taraflarını dikkate almamaya, onları makinelerin bir parçası gibi görmeye ve fikirlerini sunmaktan men etmeye yol açtığı bilinmektedir. Günümüzde, artan rekabette önde olmak için her düzeydeki iş görenin entelektüel potansiyelini artırmanın ve iş görenlerin tecrübe ve düşüncesinden oluşan beyin gücünü iş süreçleri içinde değerlendirmenin 'yönetimin başarısı' için önemi zaman geçtikçe daha çok takdir edilmektedir. Bu çalışmada, uygulayıcıların karar süreçlerine aktif katılımı sağlandığında uygulayıcıların performansları, dolayısıyla işletme başarısını arttırdığı yönündeki bir tez elde edilen veriler ışığında test edilerek değerlendirilmiştir. Uygulayıcıların kararlara katılımı sağlandığında, onların performansıyla birlikte işletme başarısının da artacağı tezi, İnci Ordu Komutanlığı'na bağlı Lojistik Destek Birliklerinde görevli subay ve astsubaylara anket uygulaması yapılarak test edilmiştir. Böylece iş dünyasına göre katılımcılığın düşük olduğu bir ortamda katılım ile performans algılamaları arasındaki korelasyon test edilerek literatürde göreceli olarak ihmal edilen bir alanda katkı sağlamak amaçlanmıştır. Araştırmanın kuramsal çalışmasıyla ortaya çıkan hipotezlerin test edilmesi esas alınarak yapılan anket uygulaması sonucunda ortaya çıkan bulgulardan; uygulayıcıların kararlara katılımları ile basan algılamaları arasında pozitif bir ilişki kurdukları çalışmanın genel bulgusunu oluşturmaktadır. Bu genel bulgunun ötesinde katılım ile performans algılaması arasında doğrudan ve dolaylı olarak ilişki kuran daha detaylı algı ve davranış sonuçlan da elde edilmiştir. Bunlar, üstleri tarafından kendilerine katılım fırsatı verilmeyen subay ve astsubaylar, kendi astlarına yüksek oranda katılım fırsatı verdikleri ifade ettikleri; işler iyiye gittiğinde uygulayıcılardan görüş alma oranının düştüğü, genelde, kararlara katılımın uygulayıcılann istediği düzeyde gerçekleşmediği, uygulayıcıların başanlan için daha fazla ve üst seviyedeki kararlara da katılım talep ettikleri; seviyeli bir katılımın gerçekleşebilmesi için personelin yeterli bilince ve kültüre sahip olduğu, katılım arttıkça uygulama basanlarının artacağım belirttikleri tespit edilmiştir. Anket çalışması ile elde edilen bulgular, yüksek katılımın çalışanların moralini artıracağı, uzun vadede çalışanlara kabiliyet kazandıracağı, verimliliği arttıracağı, daha fazla fikrin ortaya çıkmasını (sinerji) sağlayacağı, ayrıca vizyon ve misyon bildirimleri ile işletme hedeflerinin çalışanlarca yüksek oranda paylaşıldığında bunun katılım isteğini teşvik edeceği yönündeki ifadelere yüksek düzeyde katıldıklannı ortaya koymaktadır.