İlköğretim okulu yöneticilerinin bireysel tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi (Sakarya ili örneği)

Abstract

Bu araştırma okul yöneticilerinin tükenmişlik düzeylerinin cinsiyet, medeni durum, öğrenim durumu, mesleki kıdemi, çalışılan yerleşim birimi, okulda bulunan öğretmen ve öğrenci sayısı, haftalık çalışma süresi, mesleki yeterliliklerini algılama,öğretmenlerle iletişim kurma becerilerini algılama, amirlerinden takdir görme durumu, ekonomik durumlarını değerlendirme değişkenlerine göre incelemek ve tükenmişliğe neden olan faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu araştırma betimsel yöntemle yapılmış bir alan taraması niteliğindedir. Araştırma grubu; Adapazarı ilinde görev yapan araştırmaya gönüllü olarak katılan 128 erkek, 15 kadın ilköğretim okulu yöneticilerinden ( müdür ve yardımcısı ) oluşmaktadır. Okul yöneticilerine araştırmacı tarafından geliştirilen ve bağımsız değişkenlere ilişkin bilgileri içeren Kişisel Bilgi Formu, Maslach tarafından geliştirilen ve Çam tarafından Türkçe'ye uyarlaması yapılan Maslach Tükenmişlik Envanteri uygulanmıştır. Kişisel Bilgi Formunda 12 değişkenle ilgili ve 1 tane de açık uçlu soru olmak üzere toplam 13 soru bulunmaktadır. Okul yöneticilerinin Kişisel Bilgileriyle ilgili dağılımları ayrı ayrı tablolar halinde gösterilmiştir. Maslach Tükenmişlik Envanteri 22 maddeden oluşmaktadır. Bu envanter; Duygusal Tükenmişlik ( 9 madde), Duyarsızlaşma ( 5 madde ) ve Kişisel Başarısızlık (8 madde) olmak üzere 3 alt ölçekten oluşmaktadır. Okul yöneticilerinin tükenmişlikleriyle ilgili veriler, alt ölçekler dikkate alınarak düzenlenmiş ve iki ortalama arasındaki fark önemlilik testi ( t-testi), tek yönlü varyans analizi (anova) teknikleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Anlamlı farkın olduğu durumlarda Tukey testinden yararlanılmıştır. Tüm istatistiksel analizler 0.05 önemlilik derecesinde yapılmış, veriler istatistiksel analizleri yapmak için SPSS programı kullanılmıştır. Okul yöneticileri arasında Duygusal Tükenmişlik düzeyleri açısından cinsiyet, medeni durum, öğrenim durumu, mesleki kıdemi, çalışılan yerleşim birimi, okulda bulunanöğretmen ve öğrenci sayısı, haftalık çalışma süresi değişkenlerine göre istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır. Okul yöneticilerinin Duygusal Tükenmişlik düzeylere açısından mesleki yeterliliklerini algılama, öğretmenlerle iletişim kurma becerilerini algılama, amirlerinden takdir görme durumu ve ekonomik durumlarını değerlendirme değişkenlerine göre istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmıştır. Okul yöneticileri arasında Duyarsızlaşma şeklinde tükenmişlik düzeyleri açısından; cinsiyet, medeni durum, öğrenim durumu, yöneticilikteki mesleki kıdem, çalışılan yerleşim birimi, okulda bulunan öğretmen ve öğrenci sayıları, haftalık çalışma süresi ve ekonomik durumlarını değerlendirme değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır.Okul yöneticilerinin Duyarsızlaşma şeklinde tükenmişlik düzeyleri açısından mesleki yeterliliklerini algılama, öğretmenlerle iletişim kurma becerilerini algılama, amirlerinden takdir görme durumu değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmıştır. Okul yöneticileri arasında Kişisel Başarısızlık şeklinde tükenmişlik düzeyleri açısından; cinsiyet, medeni durum, öğrenim durumu, çalışılan yerleşim birimi, okulda bulunan öğretmen sayısı, haftalık çalışma süresi ve ekonomik durumlarını değerlendirme değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır.Okul yöneticileri arasında Kişisel Başarısızlık şeklinde tükenmişlik düzeyleri açısından; yöneticilikteki mesleki kıdemi, okulda bulunan öğrenci sayısı, mesleki yeterliliklerini algılama, öğretmenlerle iletişim kurma becerilerini algılama ve amirlerinden takdir görme durumuna değişkenlerine göre istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmıştır.