Abstract:
İnsanı toplumsal bir varlık yapan ve onu diğer canlılardan ayıran en önemli özelliklerinden birisi öğrenmedir, öğrenme, diğer ihtiyaçlar gibi yaşam boyu devam eden ve sürekli yinelenen bir ihtiyaçtır. Ortaya çıkan tüm ihtiyaçların giderilmesinde güdüler etkili olmaktadır. İhtiyaç gidermede bireyi davranışa yönlendiren güdüler ise, başarı ya da başarısızlığın ortaya çıkmasında önemli etkileri olan yüklemelerden etkilenmektedir. Yüklemeler de güdüler gibi içsel ve dışsal faktörlerden etkilenmektedir. Öğrenme ihtiyacının en iyi şekilde karşılandığı yerler eğitim kurumlarıdır. Eğitim kurumlarının en önemli amacı ise öğrenci gelişimini en iyi şekilde sağlamaktır. Eğitimsel etkinliklerin ilk basamağını ilköğretim oluşturmakta ve tüm 6-14 yaş grubundaki çocuk ve ergenleri kapsamaktadır. Bu dönemin gelişim özellikleri öğrenme ve başarı üzerinde etkili olurken, dış dünyadan gelen (deprem, sel vb.) uyarıcılarda öğrenme, başarı ve beklentiler üzerinde etkili olmaktadır. Bu araştırmada, depremin ilköğretim öğrencilerinin güdülerini ve başarı/başarısızlık yüklemelerini ne düzeyde etkilediğini belirlemek amacıyla; Sakarya İl merkezinde Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı bulunan ve depremden farklı düzeyde etkilenen 5 ilköğretim okulu örneklem grubu olarak belirlenmiştir. Örneklem grubuna dahil edilen okullardaki 6.,7. ve 8. sınıf (2. kademe) öğrencilerine dağıtılan anketlerden 430 öğrencinin cevapladığı anket geçerli sayılmış ve bilgisayar ortamında SPSS programına aktarılmıştır. Depremin ilköğretim öğrencilerinin güdülerini ve başarı/başarısızlık yüklemelerini etkileme düzeyine ilişkin toplanan veriler; ölçekler ve alt ölçekler dikkate alınarak düzenlenmiş, iki ortalama arasındaki fark önemlilik testi (t-testi), tek yönlü varyans analizi (Anova) ve Pearson korelasyon katsayısı (r) teknikleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Tüm istatistiksel analizler 0.05 önemlilik derecesinde yapılmış, verilerin istatistiksel analizlerini yapmak için SPSS(Statistical Package For Social Sciences) programı kullanılmıştır. XIIAraştırma sonucunda, depremin ilköğretim öğrencilerinin güdülerini ve başarı/başarısızlık yüklemelerini etkileme düzeyine ilişkin olarak; ilköğretim ö.sınıf öğrencileri ile 8.sınıf öğrencilerinin başarı-başarısızlık yüklemeleri arasında anlamlı bir fark çıkmıştır. Deprem, 6. sınıf öğrencilerinin 8.sınıf öğrencilerine göre daha fazla başarısızlık yüklemeleri yapmalarına neden olmuştur. Sınıf düzeyi yükseldikçe başarısızlık etkisi azalma göstermiştir. Deprem ile öğrencilerin derslere karşı motivasyonu, ilgisi, ders çalışmaya ayırdığı süre açısından başarı/başarısızlık yüklemeleri arasında olumsuz bir ilişki vardır. Gelecek ile ilgili beklentilerinin de azaldığı görülmektedir. Öğrenciler, deprem öncesi çok boyutlu ve kapsamlı isteklere sahip olduklarını belirtirlerken, deprem sonrası ise yalnız iş ve kariyer istediklerini belirtmişlerdir. Beklentilerinin ekonomik yönde olması, depremden hemen sonra ortaya çıkan ekonomik krizin de etkisinin olduğunu göstermektedir. Ayrıca derse karşı motivasyon, ilgi, ders çalışmaya ayrılan süre ve gelecek beklentileri arasında olumsuz bir ilişkinin ortaya çıktığı anlaşılmaktadır. Depremden sonra öğrencilerin okula gitme isteklerinin de arttığı sonucuna varılmıştır. Deprem korkusu, kalabalık içinde olma ve akrabalarıyla ilişki kurma düzeyini de arttırmıştır. Depremin zorunlu olarak sosyal bağları ve ilişkileri yoğunlaştırdığı ve sosyal dayanışmayı arttırdığı görülmektedir. Deprem öncesi ile başarısızlık yüklemeleri arasında ise derse karşı motivasyon dışında bir ilişkiye rastlanılmamıştır. Deprem öncesi başarısızlık, derse karşı motivasyonun dışındaki etkenler ile açıklanabilir.
