İhvan-ı Safa’nın siyaset risalesi üzerine bir inceleme

Abstract

İhvan-ı Safa'nın Siyaset Risalesi Üzerine Bir İnceleme başlıklı çalışmanın amacı İhvan-ı Safa'nın siyaset kavramına yüklediği anlamı ve siyasetin onların felsefelerinin neresinde durduğunu tespit etmektir.İhvan-ı Safa'nın siyaset görüşüne geçmeden önce İhvan'ın yaşadığı dönem olan onuncu asrın siyasi yapısını ve tercüme hareketini ilmî gelişmeye etkisi bakımından ele aldık. Ayrıca onuncu asırda var olan felsefî düşünce okullarının en önemli temsilcilerine İhvan'a kaynaklık etmeleri bakımından yer verdik.Onuncu asır düşünce hayatı hakkında genel bir kanat edindikten sonra İhvan-ı Safa topluluğun mahiyeti hakkında bilgi verdik. İhvan'ın gizli bir cemiyet olması ve dolayısıyla haklarında yeterli bilginin bulunmaması nedeniyle topluluğun yapısı, amaçları gibi konularda Risaleler'i temel aldık.Orta çağ filozoflarının Tanrı-evren-insan-bilgi arasında kurdukları canlı ilişkiyi İhvan, sayılar üzerinden inşa eder. Sudur teorisini sayıların birden türemesi ile açıklayan İhvan evren ve insan arasında kurdukları analojiyi de sayısal ilişkilerle açıklar. Metafizik bilgiye açılan kapının matematik ilminden geçmesinin altında da bu bakış açısı yatar. İhvan'ın felsefe anlayışı verilirken de ilimler arasında kurdukları ilişkiyi göz önünde tuttuk. İhvan'ın ilimler tasnifinde siyaseti, en üst bilgi kabul ettiği metafizik bilgi altında ele alır. Bu da İhvan'ın siyaset felsefesine verdiği önemi gösterir.Yaptığı beşli siyaset tasnifi ile siyaset teorilerine farklı bir yaklaşım getirmesine rağmen İslam'da felsefi siyaset düşüncesi üzerine yapılan çalışmalarda İhvan-ı Safa ismine pek fazla rastlanmamaktadır. Bu çalışma siyaset üzerine telif edilen müstakil bir risale üzerinden yürütüldüğü için, bu risaleye konu edilen nefis ve beden yönetimi çalışmanın asıl konusunu teşkil etti. Nefs ve beden yönetimi başlığı altında da insanın Tanrı ile, kendisi ile, ailesi ve dostları ile olan ilişkisi nefsani ve bedeni siyaset bağlamında ele alındı.Çalışmanın sonucunda İhvan-ı Safa'nın, insanın nefsini arındırarak mutluluğa ulaşmasını sağlayan her türlü eylemi siyaset kavramı içinde değerlendirdiği sonucuna vardık.

This thesis examines Ikhwan al-Safa?s (Bethern of Purity) view of politics and its place in the history of the tradition of politics in Islamic pilosophy. For this purpose the study examines first the political and cultural structure of the tenth century; translation movement and its influence on scientific development of the period. Again other philosophical ovement are examined as a background for understanding Ikhwan?s philosoph.Before coming to their view of politics, the study examines the nature of this secret group on the basis of their Treatises.The relations that are establised by other philosophers of this perion among God, world, man and knowledge are establised by Ikhwan on the basis of nambers. Ikhwan explain the analogies that are established between man and world on the basis of numbers as they explain the emanation of the world from God on the basis of emanation of all other munbers from one. For this reason, mathematics is the gateway to the metaphysical knowledge. Their understanding of philosophy is explained on the basis of this classification of sciences. They put politics under metaphysics which is the highest science for them. This indicates the importance of politics in their classification.Althouth with their cinque classification of politics they differ from other philosophers, Ikhwans? political views are not taken into serious consideration within Islamic political philosophy. This study takes their treatise which specifically deals with politics. On the basis of this treatise, it examines mainly the governance of body and soul. Under these main titles it examines man?s relation with God, himself, his family and his friends. The study concludes that Ikhwan consider every activity that has any contribution to man?s happiness within the concept of politics.