Risk yönetiminde riske maruz değer modeli ve tarihi simülasyon yönteminin finans kesiminde uygulanması

Abstract

Risk unsuru belirsizlik ve olasılık kavramları ile yakından ilişkilidir. Dolayısıyla belirsizlik ve olasılık var ise risk de var demektir. Bugün risk yönetimi işletmeler için hayati öneme sahip işlevlerden bir tanesi olmuştur.Risk yönetimi riski sadece sıfırlamak için uygulanmaz ve zaten bu her zaman mümkün olmaz fakat bu yönetim ile riskler sınırlandırılabilmektedir. Risk yönetiminde ilk adım potansiyel riskin tanımlanması, ikinci adım riskin değerlendirilmesidir. Kontrol etme süreci son adım olarak uygulanmaktadır.Riske Maruz Değer metodu risklerin ölçülmesi için finansal risk yönetiminin kullandığı araçlardan biridir. Bu metodun temel üç yöntemi vardır. Bunlar; varyans kovaryans, monte carlo ve tarihi simülasyon yöntemleridir.Bu çalışmada tarihi simülasyon yöntemi kullanılarak altına, İMKB 100 endeksine, Amerikan Doları ve Euro para birimlerine dayalı portföylerin riske maruz değerleri bulunmaya çalışılmıştır. Bunun için sanal portföyler kullanılmıştır. Her bir sanal portföyün değeri 1.000.000 YTL'dir.Tezin temel hipotezi altına dayalı portföyün riske maruz değerinin diğer yatırım araçlarının riske maruz değerlerinden yüksek olduğudur. Bu varsayım altının son bir yıllık zaman diliminde sağladığı kayda değer getiriden kaynaklanmaktadır.Yapılan analizler neticesinde altına dayalı portföy son bir yıl içinde % 30, Euro % 13 getiri sağlamış, İMKB 100 endeksine dayalı portföy % 9, Amerikan Doları % 4 kaybetmiştir. Buna karşın bu portföylerin riske maruz değerlerine baktığımızda % 95 güven aralığında İMKB 100 endeksine dayalı portföyün riske maruz değeri 32.176 YTL, altın portföyünün riske maruz değeri 17.434 YTL, Amerikan Doları portföyünün riske maruz değeri 14.937 YTL, Euro portföyü riske maruz değeri 14.465 YTL'dir. % 99 güven aralığında ise İMKB 100 endeksine dayalı portföyün riske maruz değeri 55.025 YTL, altın portföyünün riske maruz değeri 36.900 YTL, Amerikan Doları portföyünün riske maruz değeri 20.628 YTL, Euro portföyü riske maruz değeri 19.972 YTL'dir.Analizler neticesinde varsayımın red edildiğini görebiliriz.Sonucun bu şekilde çıkmasının öncelikli sebebi, son bir yıl içinde finans piyasalarında meydana gelen şiddetli oynaklık ve bu oynaklığın İMKB 100 endeksine olan etkisidir. Diğer bir sebep, Amerikan Doları karşısında önemli sayılabilecek şekilde değerlenen Euro para birimi olduğu söylenebilir.

The risk element is closely related with uncertainty and probability. Risk exists whenever If uncertainty and high probability exist. Today risk management is a crucial task for the companies.In risk management, it is not always possible to reduce the risks to zero but they could be limited. First step for financial risk managament is to define risk, second step is to assess risk and the final step is to control risk.Value at Risk Method (also called VaR) is one of the ways to assess risk that risk management uses. There are three calculation models for this method: variance-covariance (also called VCV), Monte Carlo simulation and historical simulation.This thesis aims to assess value at risk of IMKB100 index portfolio, gold portfolio, Dollar and Euro portfolio using the historical simulation method. Imaginary portfolios are used the carry out the analysis. The value of each portfolio is 1 million new Turkish Liras. The basic hypothesis is that the value at risk of the gold portfolio is higher than the other portfolios. This assumption is based on the high yield of the gold in the last year.The analysis show that the gold portfolio has 30 %, the Euro portfolio has 13 % return, IMKB 100 index has 9 %, the Dollar portfolio has 4 % loss in a year. The value at risk of the portfolios at 95 % confidence level are as the following: The IMKB 100 index: 32.176 YTL, the gold portfolio: 17.434 YTL, the Dollar portfolio: 14.937 YTL, and the Euro portfolio: 14.465 YTL. The value at risk of the portfolios at 99 % confidence level are as the following: the IMKB 100 index: 55.025 YTL, the gold portfolio: 36.900 YTL, the Dollar portfolio: 20.628 YTL and the Euro portfolio: 19.972 YTL.The findings lead to the rejection of the hypothesis. The primary reason for result could be high volatility in financial markets in a year and effect of this volatility on IMKB. The other reason could be the significant increase in the exchange rate of Euro against the U.S. Dollar.